Voedselbanken komen zwaar onder druk
Het jaarverslag 2021 van de voedselbanken in België, laat een erg onrustwekkende evolutie zien. Gemiddeld moesten vorig jaar iedere maand 177.238 mensen een beroep doen op de voedselbank. Tijdens de lockdowns steeg dat zelfs naar 195.000 mensen. Ook in Diest en Scherpenheuvel-Zichem komen de voedselbanken onder zware druk. De energietarieven dreigen die evolutie nog te versnellen.
In 2020 steeg het aantal klanten van de voedselbank scherp en die stijging werd in 2021 doorgetrokken. Vooral in de tweede helft van het jaar waren er opvallend meer aanvragen voor steun. Allicht heeft dat te maken met een combinatie van corona en de galopperende energieprijzen.
In Scherpenheuvel-Zichem doen momenteel tussen 250 en 270 begunstigden een beroep op de voedselbank. Om dat cijfer in een relevante context te plaatsen: in 2015 waren dat nog maar 75 mensen. Dat is meer dan een verdriebubbeling op amper zes jaar tijd dus.
In Diest hebben ze momenteel 325 begunstigden. Ook daar voelen ze de snelle toename die vooral in de tweede helft van 2021 manifest opdook. Het OCMW van Diest voert een zeer strikte maar correcte controle uit op de aanvragen en de evolutie van de situatie van de mensen die steun krijgen. De wachtlijst werd eerder al volledig weg gewerkt. De stijgende cijfers wijzen er dus effectief op dat de financiële situatie voor meer mensen precair wordt.
Aanvragen stijgen, aanbod daalt
De stevige toename van het aantal aanvragen zet de werking voedselbanken onder hoogspanning. Het voedsel dat zij verdelen komt voor een belangrijk gedeelte uit schenkingen van de voedingsindustrie. Die schenkingen daalden vorig jaar met 11%. Een tweede belangrijke bron is de aanvoer vanuit Europa via het Europees Fonds voor Hulp aan de Meest Behoeftigen (FEAD). De steun vanuit het FEAD daalde vorig jaar zelfs met 20%.
Volgens Swa Thielens, coördinator van de voedselbank in Scherpenheuvel-Zichem, heeft die verminderde steun vanuit Europa vooral impact op het aanbod voor kinderen tot 10 jaar. Voor hen komt er bijna niks meer binnen. De voedselbanken moeten hun aanbod dus zelf aanvullen en dat is niet evident. Swa Thielens kan nog rekenen op ondersteuning van Aldi en Delhaize maar bij iedere bedeling moeten de vrijwilligersteams alles uit de kast halen om de zaak rond te krijgen. Ook in Diest horen we een gelijkaardig signaal. Het wordt steeds moeilijker om de voedselpakketten gevuld te krijgen.
Vorig jaar was er een uitzonderlijke subsidie nodig van de Programmatorische Federale Overheidsdienst Maatschappelijke Integratie (POD MI). Daarmee werd 2039 tonvoedsel aangekocht. Zonder die aankopen zou er een structureel tekort geweest zijn.
Energiefactuur zwaar voor gezinnen maar ook voor voedselbanken zelf
De spanning tussen de snelle groei van het aantal aanvragen en het dalende aanbod dreigt nog scherper te worden. De exponentieel stijgende energieprijzen brengen nu al veel gezinnen in problemen. Mensen die nog net financieel overeind kunnen blijven, komen allicht onder druk en dat zal het aantal aanvragen voor voedselhulp opnieuw doen aantrekken.
Maar ook de voedselbanken zelf worden geconfronteerd met onverwachte extra kosten. Zij hebben vaak een ganse reeks koelkasten en diepvriezers staan en dat zijn stevige stroomverbruikers. De voedselbank van Diest heeft zelfs een volledige koelkamer ter beschikking. Geen enkele voedselbank heeft overschot op het budget voor werkingskosten. De energiefactuur kan dus een zware financiële last gaan worden. Geld dat ook niet kan gebruikt worden voor de aankoop van voedingsproducten.
