Wandeling | Demerbroeken – Voortberg
Testelt is de wat minder toeristisch geprofileerde deelgemeente van Scherpenheuvel-Zichem maar dat is in feite onterecht. Het dorpje heeft een aantal opmerkelijke gebouwen met een bijzonder verleden. Vanuit Testelt kan je de Demerbroeken verkennen, stroomopwaarts in de richting van Diest maar ook stroomafwaarts in de richting van Aarschot.
Een van de mooiste stukken natuur in de omgeving is het Doodbroek. Die site is momenteel nog volop in ontwikkeling. Er wordt infrastructuur aangebracht die wandelaars en natuurliefhebber toelaat om van de rijke fauna en flora te genieten zonder de natuur echt te storen. Het Doodbroek maakt ook deel uit van het project om de zeven historische bedevaartwegen naar Scherpenheuvel weer aan te leggen.
De wandeling over de Voortberg is relatief kort maar dat laat toe om ze te combineren met een bezoek aan een paar van die opmerkelijke gebouwen.
Met de fiets, met de wagen of met de trein?
Als je met de fiets of met de wagen komt, dan parkeer je die best aan de Sint-Pieterskerk van Testelt. Er is een gratis publieke parking voor wagens. Er is ook voldoende plaats voor fietsen.
Testelt is ook vlot bereikbaar met de trein. In amper een paar minuutjes loop je van het station naar de kerk waar je aan je verkenning van de Demerbroeken kan beginnen.
TIP: Op de zijmuur van ontmoetingscentrum Concordia (tegenover de St. Pieterskerk) kan je een zeer knappe muurschildering zien van Tuzq. (Lars Van Cauwenbergh)
TUZQ | Lars Van Cauwenbergh
At a very young age, Tuzq started working with spray cans. He soon discovered his natural born talent, which made him take it out on the streets in the search for his own personal style. By doing so, he can now create anything you ask of him. This artist is still a young talent compared to the big guns, but he’s already on par with them in terms of quality and realism. His depictions of animals and nature sceneries are breathtaking, not to mention the technical skill and detail that he puts into his skulls.
Tuzq is certainly someone to look out for in the future, as his work continues to evolve in many interesting ways.
BIO @ http://www.treepack.net
Onroerend erfgoed als opstapje
De dorpskern van Testelt is beschermd als dorpsgezicht. De bescherming omvat de parochiekerk Sint-Pieter met de omliggende straten met onder meer het gemeentehuis, de pastorie, het oliemagazijn, de watermolen en dorpswoningen en burgerhuizen uit voornamelijk de 19de eeuw.
Voor je aan je wandeling begint kan je nog wat uniek historisch erfgoed gaan bekijken. De Sint-Pieterskerk, het oliemagazijn en de villa Terwolf van industrieel Alfons Theyskens en de 15de eeuwse watermolen liggen op een zakdoek van mekaar.
De sint-Pieterskerk is een gotisch gebouw (15de-16de eeuw) omgeven door een mooie kerkhoftuin met een paar oude, bijzondere graven en schaduwrijke bomen. De kerk en de kerkhofmuur zijn beschermde monumenten. De ganse site met de kerkhoftuin, de muur errond en de kerk zijn ook beschermd als cultuurhistorisch landschap. Het is een inspirerende omgeving om aan je wandeling te beginnen.
De oorspronkelijke kerk was 12de eeuws maar de kerk die er nu staat dateert uit de 14de eeuw en is opgetrokken in de typische ijzerzandsteen. In het midden van de 18de eeuw werden de midden- en zijbeuken volledig verwijderd en vervangen door een bakstenen middenschip in barok. Op dat moment werd ook een orgel geplaatst boven de ingang. Dit orgel werd uit eikenhout gesneden door Joseph Colin uit Luik. In dezelfde periode werd ook de arduinen doopvont geplaatst. Het koperen deksel dat werd vervaardigd door koperslager Christiaens uit Aarschot ging verloren en werd vervangen door een moderner exemplaar in hout.
In de kerk hangen een aantal schilderijen van War Van Overstraeten (1891-1981). Er staat ook een zestiende eeuwse Piëta en een klein Mariabeeldje dat oorspronkelijk in een kapel naast de Demer stond. De kapel werd opgericht door de scheepstrekkers die langs de Demer liepen. Ze werd samen met de brug over de Demer tijdens de oorlog opgeblazen door de terugtrekkende Belgische troepen. Het beeldje is het enige dat werd gered en kreeg een plaats in de kerk.
De glasramen werden bijna allemaal geschonken door inwoners van het dorp. Hun namen staan, zoals gebruikelijk was, onderaan elk glasraam vermeld.
Aan de achterzijde van de kerk kan je een smal paadje nemen dat langs het gerestaureerde oliemagazijn van industrieel Alfons Theyskens loopt. Dat magazijn is een imposant gebouw dat is omgebouwd tot een woonblok met een handelspand.
Naast het oliemagazijn staat een watermolen die al dateert van de twaalfde eeuw. Er bestaat een document uit 1151 waarin Zeger, de heer van Testelt, zijn molenrechten afstaat aan de abdij van Averbode. Die was toen pas gesticht. Er hebben overigens heel lang twee molens gestaan op die site. De tweede molen was een zogenaamde slagmolen waar olie geslagen werd.
In 1543 geeft keizer Karel toestemming aan de markies van Aarschot om de molen over te kopen. Het gebouw wordt langzaamaan geïntegreerd in de militaire afweer en dat is voldoende reden voor de Spanjaarden om de molen in 1598 plat te branden.
In 1608 wordt de molen heropgebouwd. Het jaartal staat vermeld in een steen in de zijmuur van de molen. Het gebouw komt later opnieuw in het bezit van de Norbertijnen van Averbode. Het wapenschild van abt Servaas Vaes is nog steeds te zien boven de inkomdeur. Dat schild vermeldt het jaartal 1618.
De twee molens maar ook de olieopslagplaats die naast de huidige molen staat, komt later in handen van de familie Theyskens. In 1910 liet ondernemer-ingenieur Alfons Theyskens die tweede molen afbreken om er de Villa Terwolf te bouwen. Die monumentale villa is vandaag een van de meest bekende gezichten van Testelt. Dat gebouw in typische art-nouveau stijl is echter niet beschermd als monument.
Alfons Theyskens (1859 – 1924) was een belangrijke en gerenommeerde wetenschapper en ondernemer. Tussen 1904 en 1920 heeft hij tientallen uitvindingen gedaan. Onder meer de automatische dubbeldeuren voor trams en het vliegwiel waren wereldwijd een succes, maar hij bedacht ook een fietsstaander die commercieel hoog scoorde. Al die uitvindingen werden gefabriceerd in wat we vandaag het oliemagazijn noemen. De echte naam van de fabriek was Omega en het was oorspronkelijk niet meer dan een verbouwde koeienstal. Omega groeide echter zeer snel en veel inwoners van Testelt konden er hun kost verdienen. Alfons Theyskens exporteerde wereldwijd maar onder meer Spanje, Italië en Argentinië waren belangrijke afnemers. Hij liet de imposante villa Terwolf bouwen, onder meer om indruk te maken op zijn potentiele klanten die op bezoek kwamen.
Op naar de Voortberg
Je maakt een korte wandeling langs een verbindingsweg – de Pastoriestraat – om aan je rechterzijde bij de Bergstraat uit te komen. Aan de Sint-Jozefskapel begint je verkenning van de Voortberg. Dat begin is stevig want je moet eerst een nijdige helling omhoog klauteren. De Voortberg is in feite een getuigenheuvel die op oude kaarten bekend stond als wijngaardberg. Het Hageland was vroeger een regio waar op een succesvolle manier wijn werd gemaakt. Het laatste decennium is wijn brouwen opnieuw erg populair in het Hageland. Ook op de Voortberg staan weer wijnstokken aangepland.
Op de Voortberg volg je de knooppunten 59 – 143 – 175 – 298 – 59.
De blauwe wandeling loopt over en rond de Voortberg. Je passeert in het begin van de wandeling aan de bekende antennemast. Die heeft er decennialang voor gezorgd dat we deftig naar TV konden kijken in het Hageland maar door de evolutie van de technologie werd dat overbodig. In 2014 werd de mast een heel stuk verlaagd. Hij wordt nu nog gebruikt door een aantal telecomoperatoren. Aan de voet van de mast liggen een paar stevige stukken ijzerzandsteen. Veel wandelaars krassen daar een korte boodschap in maar de stenen zijn ondertussen aardig volgeschreven.
Je slingert verder over een aantal mooie single tracks naar de andere kant van de berg. Onderweg kom je, afhankelijk van de seizoenen, een paar pittoreske taferelen tegen. Je passeert onder meer een veld met zonnebloemen waar de vogelpopulatie op de site zich tegoed aan doet.
TIP: met de app Obsidentify kan je onderweg de bijzonder rijke planten- en dierenschakering ontdekken.
Aan het einde van het slingerende paadje kan je opnieuw afdalen en zo kom je opnieuw in de Demerbroeken terecht. Je loopt nu tussen de Voortberg en de Demerbroeken terug naar de dorpskern van Testelt. Vaak zie je hier de Shetlanders en/of de Galloways zwerven door de Demerbroeken. Op dit pad kom je meestal ook natuurfotografen tegen. Spreek hen gerust even aan. De meesten zijn kenners en kunnen je naadloos uitleggen welke vogels je er op dat moment kan spotten. Recent werd er zelfs een rode Ibis gefotografeerd. Je kan dat verhaal hier lezen.
Je komt op dit paadje de aftakking naar de rode wandeling tegen. Wie geen zin of tijd heeft om die ook nog af te haspelen maar toch even de Galloways of de Shetlanders wil zien, kan een paar honderden meters het natte broekgebied instappen. Meestal kom je dan een van beide kuddes wel tegen. Wel opletten: in extreme omstandigheden en vaak ook in de winter gaan de dieren naar hun winterverblijfplaats.
