Maatwerkbedrijf De Vlaspit maakt bekend dat het een stevige herstructurering voorbereidt. Het bedrijf gaat op zoek naar een overnemer voor restaurant De Heerlyckheid. De industriële productie van tuinkaarsen wordt stop gezet.
Kaarsenatelier is fundament van de Vlaspit
De Vlaspit werd in 1997 opgericht door de vroegere bankdirecteur Herman Kennes. Hij heroriënteerde op dat moment zijn professionele leven en startte, met veel goesting en hulp van de kerkfabriek, een project in de sociale economie. Het pas opgerichte bedrijfje specialiseerde zich in de productie van de artisanaal gegoten kaarsen en industrieel geproduceerde tuinkaarsen in schaal. Dat werd een stevig succes. Het is enigszins ironisch dat precies de activiteit waarop De Vlaspit gebouwd werd, nu wordt stop gezet.
De Vlaspit bleef uitbreiden. Er kwam een groendienst, een poetsdienst en een recyclageafdeling voor kurk. Het maatwerkbedrijf kocht zelfs een van de best gelegen restaurants in Scherpenheuvel en startte daar de horecaonderneming De Heerlyckheid. Vanuit De Heerlyckheid werd ook catering aangeboden. Voor een receptie, een feestje of bedrijfsmaaltijden kon je terecht bij De Vlaspit.
Stichter Herman Kennes had ondertussen professionele versterking gekregen. Monique De Dobbeleer kwam hem in 2011 vervangen als algemeen directeur. Herman bleef nog een paar jaar in dienst als adviseur.
Catering voor opvangcentrum vluchtelingen
In 2015 opende het opvangcentrum voor vluchtelingen in Scherpenheuvel. Directeur De Dobbeleer zag haar kans en haalde het contract voor de catering van het centrum binnen. Met bijna 200 mensen die drie keer per dag een maaltijd moeten krijgen draaide de keuken van De Heerlyckheid overuren.
Directeur De Dobbeleer vertrekt
Een jaar later stopten de PWA’s van Diest, Scherpenheuvel-Zichem en Bekkevoort hun activiteiten met dienstencheques. De Vlaspit nam die activiteit over via een nieuwe vzw ViTeS+. In datzelfde jaar startte in Diest Het Beverbeekhuis op. De uitbating gebeurt ook daar door De Vlaspit. Het zou het laatste kunststukje worden van directeur Monique De Dobbeleer. Haar succesvol beleid viel op en ze werd door KVLV, de grootste vrouwenorganisatie van Vlaanderen, binnen gehaald als algemeen directeur.
Delicaat evenwicht
Sociale economie is geen evidente sector. Het evenwicht tussen de zorg voor mensen en het realiseren van een financieel evenwicht is vaak erg delicaat. Na het vertrek van Monique De Dobbeleer lijkt De Vlaspit dat evenwicht niet meteen te vinden. Het bedrijf maakt sedert 2015 deel uit van de groep ViTeS waar ook SPIT, Televil en Mivavil onder ressorteren. Alle onderdelen van die groep behouden een eigen structuur als vzw maar de algemene leiding en de raad van bestuur zijn gemeenschappelijk. De Vlaspit is echter een atypisch bedrijf binnen die groep. De andere onderdelen zijn voornamelijk gericht op de uitbating van een Kringwinkel. De Vlaspit heeft een erg gediversifieerde operationele werking maar heeft geen affiniteit met de Kringwinkels. Die structuur lijkt niet meteen een geslaagde oefening
Neerwaartse spiraal
Er komen steeds meer negatieve signalen over de werking van het bedrijf. De Vlaspit verliest het contract voor de catering van het opvangcentrum Peeterskasteel. Er zit ook een haar in de boter met het stadsbestuur van Scherpenheuvel-Zichem. In HLN zegt burgemeester Manu Claes vorige week letterlijk het volgende: “Normaal ging deze organisatie (red: De Vlaspit) ons bijstaan in het onderhoud van de begraafplaatsen. Die samenwerking is niet doorgegaan. Daardoor zijn we eigenlijk in de problemen geraakt”. Dergelijke incidenten raken het imago van het bedrijf.
Herstucturering
De bedrijfsleiding maakt nu zelf een stevige herstucturering bekend. De Heerlyckheid wordt afgestoten. Het bedrijf gaat op zoek naar een overnemer binnen de sociale economie. Veel mogelijkheden zijn er niet. Een logische oplossing zou het maatwerkbedrijf Sense zijn. Sense is gespecialiseerd in horeca en ze baten ook Het Moment in de abdij van Averbode uit. Maar precies dat zou ook een hinderpaal kunnen zijn. De werking van Sense is ook gericht op de uitbating van horecazaken. Allicht zoekt De Vlaspit eerder een effectieve overnemer.
Als men geen overnemer vindt in de sociale economie, komen ook overnemers uit de reguliere economie in aanmerking. Dat zal allicht het einde betekenen van het statuut als maatwerkbedrijf en dat heeft gevolgen voor de mensen die er werken. Het is echter de vraag of er snel een overnemer kan gevonden worden. Het restaurant ligt weliswaar op een toplocatie maar anderzijds worstelt de basiliekstad met zijn identiteit. Zeker de andere kant van de ring rond de basiliek kampt met zware leegstand. Aan de kant van De Heerlyckheid sloot het bekende restaurant De Zwaan vorig jaar de deuren, tot op heden zonder overnemer.
Het afstoten van De Heerlyckheid betekent de facto dat De Vlaspit stopt met zijn horeca-activiteiten. Dat legt meteen ook een claim op de werking van Het Beverbeekhuis. Het pand in de Diestse wijk van Poelske is weliswaar geen eigendom van De Vlaspit maar de catering is wel verbonden met De Heerlyckheid. In Het Beverbeekhuis worden warme maaltijden geserveerd. Iedereen kan er terecht maar er geldt een speciaal regime voor wie behoeftig is. Als De Heerlyckheid effectief wordt afgestoten, moet Het Beverbeekhuis die werking anders organiseren.
De industriële productie van tuinkaarsen, vroeger een van de sterkhouders van het bedrijf, wordt stop gezet van zodra de voorraad grondstoffen is opgewerkt. De Vlaspit behoudt wel de productie van artisanaal gegoten kaarsen. Het is bekend dat de concurrentie voor de productie van industriële kaarsen erg zwaar is. Veel spelers focussen daarom op artisanale productie. Ook daar wordt het dus drummen voor maatwerkbedrijf De Vlaspit. Anderzijds beschikt De Vlaspit over een sterke expertise en gebeurden er belangrijke investeringen in deze afdeling.
Enclaves
De bedrijfsleiding zoekt ook naar nieuwe opportuniteiten. De Vlaspit wil zogenaamde enclaves gaan opstarten. Dat zijn teams van werknemers van het maatwerkbedrijf die specifieke opdrachten afwerken in andere bedrijven. Het zal echter niet eenvoudig zijn om die activiteit op de kaart te zetten. In de regio zijn veel grotere spelers uit de sociale economie actief, die de techniek van enclaves al veel langer toepassen bij andere bedrijven.
Verpletterende verantwoordelijkheid
De aangekondigde herstructurering bij De Vlaspit doet veel vragen rijzen over de toekomst van het bedrijf. De kern van het maatwerkbedrijf was altijd het kaarsenatelier. Dat wordt deels stop gezet. De productie die overblijft moet zich weren tegen spijkerharde concurrentie maar kan wel steunen op een belangrijke knowhow en een moderne productieomgeving. De sleutel naar succes is commerciële presence en slimme communicatie, iets waar ze bij de Vlaspit niet meteen in uitblinken.
De cateringafdeling wordt afgestoten. Nochtans heeft De Heerlyckheid veel meer potentieel dan wat vandaag benut wordt. De vergaderfaciliteiten worden nauwelijks gebruikt. In de oorspronkelijke plannen was logies voorzien, iets waar een duidelijke nood aan is maar wat nooit werd gerealiseerd. De stad smacht naar avondactiviteiten en De Heerlyckheid heeft de perfecte infrastructuur daarvoor maar ontwikkelt geen aanbod. De vraag is of afstoten de beste oplossing is, ook al gezien de potentieel hoge waarde van het gebouw.
De groendienst van De Vlaspit heeft de voorbije jaren reputatieschade opgelopen. Anderzijds is er momenteel een zeer hoge vraag naar slim groenbeheer. De Vlaspit beschikt over een modern machinepark om op die vraag te kunnen inspelen. Investeren in bestaande langlopende relaties kan opleveren. Opportunistisch inspelen op kortlopende opportuniteiten levert zelden strategische meerwaarde op.
De toekomst van het bedrijf, wordt gezocht in de uitbouw van enclaves maar daar heeft De Vlaspit nauwelijks expertise en moet tegen een stevige concurrentie opboksen. Maatwerkgiganten zoals Entiris pratikeren die techniek al veel langer en zij beschikken over een uitgebreide portefeuille met de juiste contacten. Er kunnen dus ernstige vragen worden gesteld over het beleid dat vandaag gevoerd wordt in het maatwerkbedrijf.
Bij De Vlaspit werken ongeveer 100 mensen. Een groot deel daarvan heeft een profiel waarmee ze in de huidige arbeidsmarkt nauwelijks aan de bak zullen komen. De bestuurders van de groep staan voor een verpletterende verantwoordelijkheid. De neerwaartse spiraal lijkt te zijn ingezet op het moment dat het maatwerkbedrijf werd ingebed in het samenwerkingsverband van ViTeS. Schaalgrootte is niet altijd een voordeel voor de sociale economie. Zeker niet als het over een bedrijf gaat waarvan de activiteiten atypisch zijn voor de groep en dat territoriaal marginaal gesitueerd is tegenover de andere onderdelen van de structuur. De bestuurders van de groep zijn het aan hun opdracht verplicht om een werkbare en leefbare oplossing te zoeken voor de Vlaspit en voor alle kwetsbare mensen die er werken. Die bestaat er niet in om louter op basis van koele cijfers te oordelen over hat al dan niet verder bestaan van een bedrijfsentiteit. Passie, toewijding, bekommernis en engagement hebben De Vlaspit doen uitgroeien tot een bedrijf dat kwetsbare mensen een reddingsboei geeft. Het zijn diezelfde eigenschappen, gecombineerd met de juiste managementknowhow, die het bedrijf een nieuwe toekomst kunnen geven. De infrastructuur en de opportuniteiten daarvoor zijn aanwezig. Het is vooral een slimme strategische visie die lijkt te ontbreken.
