Paddentrek vroeger op gang, overzetgroepen actief in Scherpenheuvel-Zichem en Aarschot
Op Facebook postten heel wat mensen de vorige dagen foto’s en filmpjes van kwetterende vogels, dwalende padden en ontluikende bloesems. Al die fauna en flora denkt dat de lente al in het land is terwijl het ook nauwelijks winter geweest is.
Sinds oudjaar werden op een tiental locaties actieve egels gemeld. In Brussel werd in januari een rondfladderende dwergvleermuis gezien. Normaal zouden die in winterslaap moeten zijn.
Volgens Natuurpunt valt het aantal te vroeg ontwaakte dieren nogal mee. De vraag is echter of dat zo blijft. De temperaturen blijven opmerkelijk hoog en het aantal waarnemingen neemt toe.
Op waarnemingen.be werden in januari een aantal actieve kikkers en padden ingevoerd. In Heist-op-den-Berg werd een uitschieter genoteerd: de actieve trek van kleine watersalamander op 8 en 9 januari, goed voor in totaal 53 exemplaren! Van salamanders is geweten dat ze over het algemeen vroeger ontwaken dan padden en kikkers.
Ook in eerdere zachte winters is er volgens Natuurpunt geen betekenisvolle paddentrek geweest voor 20 februari. Vast staat wel dat relatief hoge temperaturen middenin de winter eerder nefast zijn voor deze dieren. Ontwaken uit de winterslaap kost energie, en in deze tijd van het jaar is er vaak nog maar weinig voedsel te vinden. Teveel energieverspilling kan leiden tot verhoogde sterfte bij amfibieën.
Paddenoverzetgroepen worden actief
Zowel in Scherpenheuvel-Zichem als in Aarschot zijn overzetgroepen voor padden actief en zij posten al dagenlang actief trekkende padden, vaak toch met fatale gevolgen. Opmerkelijk veel mensen willen komen helpen om de beestjes veilig te helpen oversteken bij hun migratie na de winterslaap. Wil je zelf ook een handje toesteken? Op de pagina Paddenoverzetgroep Scherpenheuvel-Zichem en Zebrapad (Paddenoverzetgroep Aarschot) vind je meer informatie.
Zebrapad organiseert ook een infosessie. Die vindt plaats op 18 februari om 20 uur in de parochiezaal in Rillaar.
Trekvlinders blijven in Vlaanderen
Bij insecten zijn er waarnemingen van actieve dagpauwogen, en een enkele gehakkelde aurelia. Ook werd er al een rondvliegende kolibrievlinder gezien. Die soort stond vroeger te boek als een klassieke trekvlinder, die de winters doorbrengt in Zuid-Europa en de Belgische winter niet kan overleven. Maar net als bij de atalanta wagen steeds meer kolibrievlinders de gok: als het hier een zachte winter is, kunnen ze wel overleven. Zo kunnen atalanta en kolibrievlinder bij ons stilaan evolueren van trek- naar standvlinder.
Vogels uit koude gebieden zakken niet meer naar hier af
De zachte temperaturen zorgen ervoor dat sommige vogels al lentekriebels voelen. Merels en koolmezen zingen reeds. Op de voederplank in de tuin is het overigens betrekkelijk rustig. Over het algemeen is er nog genoeg eten te vinden in de natuur. Veel vogels die in koudere winters uit het Noorden en het Oosten naar Vlaanderen afzakken om te overwinteren, zijn er momenteel in erg lage aantallen, bijvoorbeeld kramsvogels en kepen. Die overwinteren momenteel noordelijker in Europa. Voor vogels die in strenge winters nogal eens het loodje leggen, onder meer ijsvogels en winterkoningen, is dit zachte winterweer dan weer een godsgeschenk. Hun populaties worden alvast niet gedecimeerd.
Klimaatverandering doet soorten migreren of uitsterven
Het is onmiskenbaar dat de algemene gemiddelde temperatuur toeneemt. Dit houdt in dat klimaatzones verschuiven naar de polen. Concreet betekent dit voor Vlaanderen dat we hier in de toekomst eerder met een mediterraan klimaat zitten en niet meer met het gematigde klimaat van vandaag. Een aantal dieren en planten die nu in Vlaanderen voorkomen, zullen in de toekomst hun optimale klimaatcondities terugvinden in meer noordelijke gebieden. Ze moeten dus proberen om te migreren.
Een studie aan de Afdeling Bos, Natuur en Landschap van de KU Leuven, nam recentelijk het klimaatprobleem onder de loep. Aan de hand van statistische modellen werd de huidige en toekomstige geografische verspreiding van 881 in Vlaanderen voorkomende plantensoorten onderzocht. Hieruit blijkt dat het leefgebied voor 216 soorten binnen Vlaanderen zal verkleinen en dat voor 3% van de onderzochte soorten het leefgebied zelfs volledig dreigt te verdwijnen. Voor enkele sterk bedreigde soorten zoals de dennenwolfsklauw is het voorspelde uitsterven inmiddels realiteit. Die wolfsklauw is precies ten onder gegaan door die weersextremen, onder meer de erg hete en droge zomer van 2018 en dus niet aan een verandering in gemiddelde temperatuur.