Hola Hageland

De sites van de Verversgracht, de Schaluinstraat en het terrein aan de Nijverheidslaan 13 in Diest, zijn allicht vervuild met PFAS. Dat is een chemische stof die je opneemt via voeding of grondwater. Bij langdurige blootstelling kan PFAS nadelige impact hebben op je gezondheid.

PFAS werd in diverse producten en productieprocessen gebruikt. Onder andere bij verchroming, bij de productie van inkten, vernissen, wassen, brandblusschuim, schoonmaakmiddelen, coatings, smeermiddelen, water- en olie-afstotende middelen voor leer, papier en textiel.

Ook op andere plaatsen kunnen deze stoffen door het gebruik van producten, de uitstoot van fabrieken, incidenten of het blussen van branden met fluorhoudend blusschuim, in het milieu terechtgekomen zijn.

De stad Diest kreeg net zoals alle 299 lokale besturen in Vlaanderen de dringende vraag om mee te werken aan de inventarisatieronde van de Vlaamse Regering met het oog op het verder verzamelen van meetgegevens en informatie. De Vlaamse overheid wil op die manier de mogelijke risico’s voor de volksgezondheid zo snel mogelijk in kaart brengen.

Bodemonderzoek op locaties met verhoogd risico op PFAS-verontreiniging

Uit een inventarisatiestudie van OVAM bleek dat de grootste kans op PFAS-verontreiniging voorkomt bij onder andere oefenterreinen van de brandweer en terreinen waar in het verleden een zware industriële brand heeft gewoed, die mogelijk geblust werd met fluorhoudend blusschuim. Na een eerste verkennend onderzoek, uitgevoerd in juni 2021, heeft Diest nu melding van OVAM gekregen dat er meer onderzoek nodig is binnen drie afgebakende zones rond het brandblusoefenterrein in de Schaluinstraat, het terrein aan de Nijverheidslaan 13 en het oude brandweerterrein aan de parking Verversgracht.

In afwachting van meer gegevens over de bodem- en grondwaterverontreiniging met PFAS gelden daarom binnen deze drie zones zogeheten no regret-maatregelen. Omdat er nog te weinig geweten is over de verspreiding van deze stoffen, hoe mensen eraan worden blootgesteld en wat de gezondheidsimpact is van een langetermijnblootstelling, zijn dit voorlopige voorzorgsmaatregelen in afwachting van meer kennisopbouw en meer gerichte acties.

Volgens Joris Moonens, woordvoerder van Zorg en Gezondheid werden de metingen van OVAM gezondheidskundig geïnterpreteerd en krijgen omwonenden van de drie sites het advies om een aantal voorzorgsmaatregelen in acht nemen, zoals je putwater niet gebruiken als drinkwater of om je moestuin water te geven. Bij blootstelling aan PFAS treden er geen acute gezondheidseffecten op. Maar het zijn stoffen die we niet kwijt geraken uit het lichaam en die zich dus opstapelen. Langdurige en herhaalde blootstelling kan zo leiden tot oplopende  hoeveelheden PFAS in de mens en dat kan op lange termijn tot gezondheidseffecten leiden. Daarom is het aangewezen om blootstelling te vermijden waar het kan, en daar dienen deze voorzorgsmaatregelen voor.

Inwoners die binnen de bovenvermelde zones wonen, hebben een brief gekregen en kunnen met vragen terecht bij OVAM of op het nummer 1700. Meer info over PFAS vind je ook op https://www.vlaanderen.be/pfas-vervuiling. Daarnaast organiseert het stadsbestuur van Diest ook nog een infovergadering voor omwonenden op vrijdag 21 januari 2022 om 19 uur in de Lakenhalle. Daar mag 1 inwoner per gezin naar toe komen. Die moet een mondmasker dragen en een CST hebben.

AZ Diest dekte zich eerder al in tegen mogelijke vervuiling

Het vermoeden van een mogelijke PFAS vervuiling werd al eerder duidelijk. Tijdens de gemeenteraad van 22 november 2021 werd een punt goedgekeurd om een artikel toe te voegen in de erfpachtovereenkomst tussen het stadsbestuur en het AZ Diest voor de gronden waarop het nieuwe ziekenhuis gebouwd wordt. Dat punt vrijwaart het AZ Diest van de eventuele kosten met betrekking tot de noodzakelijke studies, saneringen en gevolgschade van een eventuele PFAS-vervuiling. Het punt werd toegevoegd nadat OVAM de notarissenassociatie Bogaerts – De Ceunynck had geïnformeerd over een onderzoek naar de vervuiling.

De tweede fase van het nieuwe ziekenhuis wordt precies op de site Verversgracht gebouwd. Daar stond vroeger de brandweerkazerne. Het blusschuim dat de brandweerkorpsen gebruikten, bevatte PFAS. Alle sites waar brandweerkazernes zijn gevestigd, worden als risicovol beschouwd. Of de eventuele vervuiling impact zal hebben op de timing voor de bouw van het ziekenhuis is niet duidelijk.

Overzicht voorzorgsmaatregelen

Het lokale bestuur en het agentschap Zorg en Gezondheid adviseren deze voorzorgsmaatregelen:

Schaluinstraat (100 m rond de site)

Op de site:

• Laat kinderen niet spelen op onverhard terrein op de site.
• Maak het verharde terrein op de site wekelijks schoon met water.
• Vermijd dat braakliggende of losse grond op de site verstuift of verwaait.

In een zone van 100 m rond de site – te rekenen vanaf de perceelsgrens:

Voor ouderen, kinderen tot 12 jaar, immuunverzwakte personen en vrouwen die zwanger willen worden, zwanger zijn of borstvoeding geven:

• Eet geen zelfgeteelde groenten en zelfgeteeld fruit.
• Eet geen eieren van eigen kippen.
• Eet geen zelfgeteeld kleinvee, zoals kippen en konijnen.

Algemene bevolking:

• Eet gevarieerd. Eet u zelfgekweekt voedsel? Wissel dan af met producten uit de handel. Eet ook elke dag anders. Was de stukken fruit en groenten met water voor u ze eet.
• Eet maximaal 1 ei per week van eigen kippen.
• Gebruik uw compost niet als meststof voor uw tuin.
• Vermijd dat losse grond verstuift of verwaait.

Hygiëne:

• Was je handen regelmatig, zeker voor de maaltijd.
• Maak je huis binnen schoon met water.

Nijverheidslaan 13 (100 m rond de site), Schaluinstraat & Verversgracht (500 m rond de site)

Op de site en in een zone van 100/500 meter rond de site – te rekenen vanaf de perceelsgrens:

• Gebruik je putwater niet als drinkwater, ook niet om thee, koffie of ijsblokjes te maken of om ermee te koken;
• Gebruik je putwater niet om uw zwembad vullen en moestuin water te geven;
• Gebruik putwater alleen voor andere dingen, zoals uw auto wassen, toilet doorspoelen, oprit afspuiten en planten water te geven.

Algemene aanbevelingen voor alle omwonenden van mogelijk PFAS-verontreinigde zones

• Gezonde voeding is voor iedereen belangrijk. Volg de aanbevelingen in de voedingsdriehoek en eet gevarieerd, van verschillende bronnen;
• Voor alle aansluitbare putwatergebruikers: sluit u aan op het openbare waterleidingnet.