Hola Hageland

De afdeling Scherpenheuvel-Zichem van de voedselbank Sint-Vincentius helpt in normale omstandigheden tussen 250 en 270 mensen met voedselpakketten. Dat aantal steeg stevig door covid-19. Er kwamen zo’n 50 mensen meer op de lijst. Dat zet druk op het team van voorzitter François Thielens.

Dierenvoedselbank

Ondanks die druk heeft de voedselbank uitbreidingsplannen. Het meest opvallende toekomstproject is de start van een dierenvoedselbank. Mensen in armoede willen ook een trouwe gezel in huis maar ze hebben daar vaak de middelen niet voor. Een voedselbank zou een deel van dat probleem kunnen oplossen.

Bij St.-Vincentius hebben ze een eerste inventarisatie gedaan en daaruit blijkt dat zo’n 40 baasjes van katten en honden een beroep zullen doen op de dierenvoedselbank. Volgens voorzitter François Thielens sponsoren de grote producenten van dierenvoeding de voorraad die daarvoor nodig is. Logistiek is het volgens de voorzitter louter een zaak om de distributie correct te organiseren.

De stadsbesturen van Diest, Aarschot en Tielt-Winge startten onlangs ook al een dierenvoedselbank op. Dat is een beetje een vreemde coalitie. De drie gemeenten hebben weliswaar een blauwe burgemeester maar veel meer basis voor die samenwerking kunnen wij niet meteen ontdekken. In Scherpenheuvel-Zichem start dus nu een vergelijkbaar project dat echter niks te maken heeft met het project van de andere drie buurgemeenten. Het initiatief in Scherpenheuvel-Zichem gaat ook niet uit van het stadsbestuur maar het is een project dat opgestart wordt vanuit St.-Vincentius. Hopelijk gaat er door die verkavelingsstrategie geen nuttige ervaring en knowhow verloren.

Distributie van menstruatieproducten

Het tweede toekomstproject van St.-Vincentius is de verdeling van menstruatieproducten. Hoe dat concreet zal gaan gebeuren moet nog verder worden uitgeklaard.
Dat thema kwam relatief recent onder de aandacht. Het is ook veel fundamenteler dan louter het materieel beschikbaar maken van producten om de gevolgen van de menstruatie op een goede manier op te vangen. De problematiek kadert in een ruimer debat over menstruatieschaamte en gendergelijkheid enerzijds en duurzaamheid anderzijds.

In 2017 kwam menstruatiearmoede voor het eerst echt op de maatschappelijke agenda in Europa door een
onderzoek van Plan International in het Verenigd Koninkrijk. Een rapport van de Vrouwenraad dat in januari 2021 gepubliceerd werd, citeert de resultaten van dat onderzoek. Uit een online bevraging van meer dan 1000
meisjes tussen 14 en 21 jaar kwamen onthutsende vaststellingen naar boven.

• 10% van de meisjes tot 21 jaar kent echte menstruatiearmoede. Zij beschikken dus niet over menstruatiemateriaal om het bloed op te vangen waardoor het dagelijks functioneren in het gedrang komt.
• 19 % van de meisjes kent menstruatieonzekerheid. Dit is een maandelijkse, terugkerende twijfel en zoektocht naar geschikte producten op het moment dat je regels daar terug zijn.

Bijna 1 op 5 meisjes ontbreekt dus in meer of mindere mate geschikte menstruatieproducten en/of moeten improviseren om het bloed van hun menstruatie op te vangen. Dat geeft maandelijks terugkerende stress- en angstgevoelens met blijvende effecten op het zelfvertrouwen van meisjes. Dit heeft dan weer als gevolg dat de genderongelijkheid in stand wordt gehouden.

De resultaten van het onderzoek in het VK worden bevestigd door een verkennend onderzoek van Caritas in 2020. Dit onderzoek versmalt de problematiek en focust bijna uitsluitend op menstruatiearmoede. Uit een online bevraging bij 2600 meisjes tussen 12 en 25 jaar blijkt dat:
• 12% van de meisjes geld ontbreekt om menstruatieproducten te kopen
• 12% van de Vlaamse meisjes moest al eens een product lenen van een vriendin door geldgebrek
• 45 % van meisjes die leven in armoede (materiële deprivatie) kent menstruatiearmoede en ontbreekt dus de middelen om de nodige producten te kopen
• 15% van meisjes die leven in armoede (materiële deprivatie) hebben al eens een dag school gemist omdat ze geen menstruatieproducten hadden.

Geen uniforme visie over de aanpak

De problematiek is dus meer dan relevant. Over de concrete oplossing moet het debat nog gevoerd worden. Op bovenlokaal niveau suggereren Caritas maar ook de Vrouwenraad om de BTW op menstruatieproducten op 0% te zetten. Terugbetaling van de aankoop van die producten via de ziekenfondsen is een andere optie. Vooral de Vrouwenraad drukt op het belang om zoveel mogelijk in te zetten op duurzame producten. Vooral de zogenaamde menstruatiecups maar ook herbruikbare maandverbanden zijn opportuniteiten.

Ook lokaal beweegt er nogal wat. In Diest dienden oppositieraadsleden Carina Jankowski (Vooruit) en Miet Dirix (Groen) in mei 2021 een interpellatie in waarbij ze de meerderheidspartijen vroegen om mee de schouders te zetten onder een inzamelingsactie van menstruatieproducten. Bij een aantal lokale ondernemers en tijdens events worden inzamelboxen geplaatst waar mensen ongeopende verpakkingen met menstruatieproducten kunnen doneren. Die worden vervolgens verdeeld bij meisjes die er nood aan hebben. Met hun interpellatie wilden de twee oppositieraadsleden een bestaand privé-initiatief optillen naar een door de gemeenteraad politiek gedragen project. Schepen van Welzijn Monique De Dobbeleer (DDS) ging niet in op die uitnodiging. De dienst Welzijn wil volgens de schepen focussen op maatregelen die op langere termijn effect hebben. Huisvesting en de ondersteuning van gezinnen bij de opvoeding zijn prioriteiten. De Dobbeleer wil wel overleggen met derden. Ze noemde onder meer het initiatief van Miet Dirix en Carina Jankowski maar ook de scholen en de voedselbank, als die in Diest een project zouden opzetten. Met andere woorden, er is niks tegen het initiatief maar het maakt geen deel uit van de armoedebestrijding van het Diestse bestuur.

Schepen van onderwijs Pascale Vanaudenhove zag wel opportuniteiten in een samenwerking met de scholen. Het overleg daarover loopt. Zij citeerde het voorbeeld van Aarschot. In alle secundaire scholen in Aarschot zijn automaten met maandverband geplaatst. De stad neemt de kosten voor de automaten en de eerste vulling ervan, 200 pakjes van twee maandverbanden, op zich. Daarna nemen de scholen het over. Er komen ook automaten in de toiletten van de sporthal, het cultureel centrum, JC De Klinker en de openbare wc’s.

Sociaal kruideniershoekje

Voorzitter François Thielens broedt nog op een derde project. Hij wil op korte termijn meer plaats vrij maken voor voeding en minder voor kleren en andere gebruikte spullen. In die extra ruimte kan een sociaal kruideniershoekje worden ingericht. Het principe van een sociale kruidenier is dat iedereen er kan kopen maar kwetsbare mensen doen dat tegen een lagere prijs. Er is wel een beperking voor de uitbouw van dat hoekje. De statuten van St.-Vincentius verbieden dat de voedselbanken voeding verkopen. De voorzitter denkt onder meer aan producten zoals zeep en shampoo. François Thielens wil met dat initiatief in september al starten.