Hola Hageland

Aan de rand van Aarschot ligt een enigszins vergeten en verwaarloosde groene long van meer dan 16 hectare groot. Domein Schoonhoven is een mix van struikgewas en bosjes, ronduit schitterende vijvers en vakantieverblijven zoals die in het midden van de vorige eeuw overal in onze mooie regio zonder scrupules werden neergepoot.

Je kan verder lezen na het filmpje

Het domein is voorlopig nog in handen van privé-eigenaars maar dat gaat veranderen. Het stadsbestuur van Aarschot kondigde vorige week aan dat het domein Schoonhoven wil aankopen en het heeft daarover ook een akkoord bereikt met de huidige eigenaars, het echtpaar Thuysmans. Die cashen 2,5 miljoen voor het domein. Voor alle duidelijkheid, het kasteel van Schoonhoven en de historische molen zijn geen onderdeel van de transactie.

De aankoop heeft uiteraard een recreatieve doelstelling maar Schoonhoven herbergt ook een belangrijke archeologische site. Het domein heeft een complexe waterhuishouding die een aantal ecologische objectieven mogelijk maakt.

De aankoop van het domein werd eerst publiek bekend gemaakt via de pers en werd pas daarna besproken in een gemeenteraadscommissie. Dat wekte wat wrevel op bij de oppositiepartijen. Op donderdag 24 juni zal ook de gemeenteraad zich uitspreken over de transactie maar in principe zal dat geen struikelsteen zijn.

Inwoners beslissen mee

Over de herbestemming van het domein blijft burgemeester Gwendolyn Rutten voorlopig nogal algemeen. Het zal alleszins een parkgebied worden waar de bezoekers kunnen wandelen, fietsen en zwemmen. Dat laatste is opmerkelijk. Op het domein liggen meerdere vijvers waar vroeger inderdaad gezwommen werd maar die tijd is lang voorbij. Er werd al snel een vergelijking gemaakt met Diest en de Halve Maan. We kunnen alleen maar hopen dat dit een manke vergelijking is. De Halve Maan heeft weliswaar een systeem van vijvers rond het domein maar daar wordt niet gezwommen, enkel gevist. Zwemmen doe je er in een kunstmatig aangelegde omgeving. In Rotselaar, Paal en Schulen kan je wel in een enigszins natuurlijke habitat zwemmen. Hopelijk is dat een betere inspiratiebron voor de bestuurders in Aarschot.

Burgemeester Rutten en eerste schepen Bert Van der Auwera maken duidelijk dat ze het domein terug willen geven aan de inwoners van Aarschot. Dat gebeurt in eerste instantie door Schoonhoven vrij toegankelijk te maken. Die vrije toegankelijkheid is ook een manifeste eis van de oppositie.

Terug geven aan de inwoners heeft ook nog een andere betekenis. Burgemeester Rutten wil haar inwoners betrekken bij de herinrichting van de site. Op welke manier die inspraak tot stand komt werd nog niet meteen concreet gemaakt. Daar is overigens nog tijd voor. De resterende campingbewoners kunnen nog tot het einde van het jaar blijven. De site zal dus pas vanaf 2022 aangepakt worden. De herinrichting zal een paar jaar in beslag nemen.

Primitieve parochie van Weerde

Het domein Schoonhoven verbergt ook een belangrijke archeologische site. De parochiekerk en nederzetting van Weerde bevinden er zich. Die dateren van de 9de eeuw.

De archeologische zone van Weerde is gelegen op het huidige grondgebied van de stad Aarschot, tussen twee zuidwest-noordoost gerichte getuigeheuvels in de Demervallei. Zij wordt in het noorden afgebakend door de Demer, in het zuidwesten, zuiden en zuidoosten door de historische loop van de Schoonhovense beek en de huidige loop van de Weerder Laak.

De historische site “primitieve parochie van Weerde” is uniek omdat het een van de weinige sites in het Demerbekken is die waar een primitieve parochie gespaard gebleven is van latere bebouwing. Vooral de ruimtelijke lay-out is bewaard gebleven in het bodemarchief. De gevonden archeologische indicatoren wijzen op de zekere aanwezigheid van een kerk én nederzetting in de 9de en 10de eeuw. Daarnaast is de aanwezigheid van de mens in de prehistorie aangetoond. Het wetenschappelijke potentieel van de site is groot en bevat informatie die cruciaal is voor de vroege parochievorming in het Hageland. Tenslotte is de herinneringswaarde aan de parochie van Weerde nog steeds aanwezig: in legendes wordt ze beschouwd als de oudste van Brabant.

Tijdens archeologisch onderzoek konden de locatie van de kerk en de begrenzing van het kerkterrein, afgebakend door een gracht, in kaart gebracht worden. De kerk werd omstreeks 1100 gebouwd als éénbeukig zaalkerkje met rechthoekig koor. Historische bronnen vermelden dat de kerk sinds de godsdienstoorlogen niet meer voor eredienst werd gebruikt. In 1630 zou het gebouw reeds gedeeltelijk door ouderdom zijn ingestort. De laatste bovengrondse resten van de kerk zijn omstreeks 1686 gesloopt. In de 19de eeuw werden egalisaties uitgevoerd op het terrein, waarbij ook de funderingen van de kerk werden uitgebroken. Van de kerk werden immers enkel nog bodemsporen en puinconcentraties aangetroffen.
Rondom de kerk, binnen de omgrachting, zijn begravingen aangetroffen. Ten westen van het kerkterrein is mogelijk een tweede omgracht of omgreppeld terrein aanwezig waarop mogelijk de pastorie lag. De pastorie werd in 1597 tot en met de funderingen werd afgebroken. Bovenop de donk bleken zich bewoningssporen uit de late middeleeuwen te bevinden.

Het stadsbestuur van Aarschot gaat samen met het Agentschap Onroerend Erfgoed bekijken hoe ze deze unieke archeologische site kunnen ontsluiten voor een breder publiek.

Vierde stadspark kan belangrijke rol spelen bij afremmen verdroging

Schepen Van der Auwera plaatst de aankoop van het domein in een breder ruimtelijk kader. Hij wil evolueren naar een model van verdichting en inbreiding in het stadscentrum en de ontwikkeling van vier grote groene longen in de periferie. Aarschot heeft momenteel het park Elzenhof, de Laaksite en het gebied rond de Orleanstoren als deels nog te ontwikkelen groene habitats. Daar komt nu domein Schoonhoven bij. Naast die vier stadsparken kunnen de inwoners van Aarschot uiteraard ook in het zeer uitgestrekte domein Meetshoven terecht.
Bert Van der Auwera plaatst de aankoop verder ook in ecologisch kader. Domein Schoonhoven kan een belangrijke rol spelen bij de beheersing van de grondwaterstanden en de verdrogingsproblematiek. Er is een duidelijke link met het Sigmaplan, dat wateroverlast in de Demervallei tegengaat. Waterbeheersing is één van de pijlers van het meerjarenplan van de huidige coalitie.