Hola Hageland

Zowel in Diest als in Aarschot heerst nogal wat verwarring over het lidmaatschap van de projectvereniging de Merode. De twee centrumsteden zijn uit de actieve werking van die vereniging gestapt met de bedoeling om er ook helemaal uit te stappen aan het einde van de huidige legislatuur. Diest en Aarschot blijven wel actief deel uitmaken van de werking van het landschapspark de Merode. Die werking wordt aangestuurd vanuit de vzw de Merode, prinsheerlijk platteland. De kans bestaat dat u na deze twee zinnen het Merodebos door de bomen niet meer ziet en dus is de begripsverwarring niet vreemd. We leggen het even uit.

Engagement om gans gebied als een geheel te ontwikkelen

In 2004 verkoopt de familie de Merode een gebied van 1500 hectare bossen en landerijen aan Vlaanderen via de Vlaamse landmaatschappij. Meteen na die aankoop engageren een reeks partners zich om dat gebied als één geheel te gaan beheren en ontwikkelen. Die partners zijn de VLM zelf, het Agentschap Natuur en Bos, de provincies Antwerpen, Limburg en Vlaams-Brabant, het Kempens Landschap, het Agentschap Onroerend Erfgoed, Natuurpunt, de Abdij van Averbode, de Abdij van Tongerlo, de Boerenbond, Rurant en de negen steden en gemeenten die binnen de omschrijving van het landschapspark liggen. Bij die steden en gemeenten behoren ook Diest en Aarschot, al vergt het enige goodwill om dat ook effectief op een landkaart duidelijk te onderbouwen.

VLM als regisseur

VLM start in 2006 met de ontwikkeling van het plattelandsproject de Merode, prinsheerlijk platteland. De visie wordt in 2012 bijgestuurd maar de aanpak op het terrein is impressionant. In 2017 is het werk af en trekt VLM zich terug als regisseur van het project. Dat wordt een moeilijk moment. De regisseursrol wordt op dat moment overgenomen door de drie provincies Limburg, Vlaams-Brabant en Antwerpen. Om dat op een efficiënte manier te kunnen doen wordt de vzw de Merode, prinsheerlijk platteland opgericht. De partners laten op dat moment een nieuwe toekomstvisie formuleren die uitgaat van vijf basiswaarden: een sterk partnership, kernwaarden van het landschap, ruimte voor welzijn, ondernemen in en met het landschap, en heet behoud van de verhalen over het Merodegebied.

In deze werking blijven Diest en Aarschot actieve partners. De uitstap waarvan sprake, gaat dus niet over het landschapspark. Ten bewijze, een van de belangrijke activiteiten van de vzw de Merode, prinsheerlijk platteland is de organisatie van de Merodehappening. Die vond vorige zondag nog plaats in…jawel…het begijnhof van Diest.

Tijdens die Merodehappening werden vijf nieuwe labelhouders bekend gemaakt. Lokale ondernemers kunnen zo’n label aanvragen als ze aan een reeks kwaliteitscriteria voldoen en ook voldoende inspanningen doen om mee het landschapsproject te promoten. De nieuwe labelhouders zijn

Na de foto’s kan je verder lezen waarover die uitstap dan wel gaat.

Projectvereniging de Merode

Apart van de werking van de nieuwe vzw, werd eerder al een andere vzw opgericht, de projectvereniging de Merode. In die projectvereniging worden drie aparte cellen gecombineerd. Dat zijn de cultuurregio de Merode, de erfgoedcel de Merode en het intergemeentelijk samenwerkingsverband voor onroerend erfgoed de Merode.

De eerste component, cultuurregio de Merode, ambieert vooral om bovenlokale culturele projecten te realiseren. Voorlopig is die cel vooral bezig met de promotie van de Uitpas de Merode. De tweede component, de erfgoedcel, moet het cultureel erfgoed en de cultureel-erfgoedwerkingen in de regio ondersteunen, versterken en verbinden. De derde component, het IOED de Merode, adviseert private als publieke eigenaars en beheerders van landschappelijk, bouwkundig en archeologisch erfgoed bij het behoud en het beheer van hun erfgoed. 

De projectvereniging werd in 2015 opgericht door de negen Merodegemeenten en door de provincie Antwerpen. In 2019, naar aanleiding van de nieuwe legislatuur van de gemeentebesturen, wordt de werking ervan verlengd maar het stadsbestuur van Geel doet op dat moment niet meer mee. De acht overblijvende gemeenten kunnen kiezen welke van de drie compartimenten ze ondersteunen. Ze betalen dan enkel bijdragen op basis van die keuze. En hier wordt het wel zeer diffuus. De culturele werking wordt enkel ondersteund door Hulshout, Westerlo, Scherpenheuvel-Zichem en Tessenderlo en dus niet door de vijf andere gemeenten. De erfgoedcel wordt ondersteund door Aarschot, Diest, Herselt, Scherpenheuvel-Zichem, Tessenderlo en Westerlo. Het IOED wordt ondersteund door Scherpenheuvel-Zichem, Tessenderlo, Westerlo, Herselt, Hulshout en Laakdal.

In Aarschot kondigde het gemeentebestuur einde vorig jaar aan dat ze de deelwerking van de projectvereniging niet langer wensen te ondersteunen. Het stadsbestuur van Diest neemt nu dezelfde beslissing. Officieel is de reden van die uitstap het gebrek aan toegevoegde waarde vanuit de projectvereniging. Diest en Aarschot hebben zelf een voldoende stevig aanbod en bestaffing in de domeinen waar de projectvereniging actief is. Maar allicht speelt ook de dominantie van de provincie Antwerpen een rol. De activiteiten van de projectvereniging zijn bijna integraal geconcentreerd in Antwerpen en die provincie is ook de enige van de drie die de vereniging mee heeft opgericht.
Beide besturen blijven tot aan het einde van de huidige legislatuur officieel lid van de projectvereniging omdat een vervroegde uitstap statutair niet mogelijk is. Maar ze nemen niet langer deel aan de deelwerkingen. Concreet betekent dit, dat ze uit de erfgoedcel stappen want bij cultuur en het IOED zijn ze nooit ingestapt. Het lidmaatschap van beide steden wordt op die manier ook louter symbolisch.

Voor de projectvereniging is die beslissing financieel een zware bedreiging. De vereniging leeft van de bijdragen van de partners en door de uitstap van twee belangrijke steden komt de financiering van de werking onder druk te staan. De projectvereniging heeft tegen die uitstap klacht ingediend bij het hogere bestuur maar die klacht is ondertussen verworpen.