Erfgoedvereniging zet schouders onder herstel van beschadigd titanenwerk
Zes jaar lang bouwde Marc Elsen eigenhandig en alleen aan de heropbouw van een gedeelte van de befaamde wijnmuur in Wezemaal. Die muur in ijzerzandsteen werd gebouwd tussen 1815 en 1830. Hij had vroeger zeker een lengte van 1546 meter. Er zijn bronnen die aangeven dat hij zelfs tussen 2 en 3 kilometer lang kan geweest zijn maar daar is geen hard bewijs voor. De breedte van de constructie was 1,7 meter en de hoogte varieerde maar was ook maximaal 1,7 meter.
Marc Elsen is een afstammeling in de zesde generatie van Jean Théodore Wéry, een wijngaardier uit Hoei, die vanaf 1817 aan de basis lag van de bouw van de wijnmuur en verantwoordelijk was voor het onderhoud van de 32 hectaren wijngaarden langs de wijnmuur.
Net voor Marc Elsen klaar was met de restauratie, in maart 2021, liet iemand een deel van de muur opnieuw instorten. Marc Elsen liet de moed niet zakken en herstelde dat stuk van de constructie opnieuw. Einde november 2021 was het titanenwerk helemaal afgerond maar opnieuw vond iemand het nodig om een deel van dat werk te vernielen. Dat was er te veel aan voor de moedige restaurateur. Hij liet weten dat het wat hem betreft eindigde en Marc wilde ook geen publieke verklaringen meer geven.
Maar toch is de kans reëel dat het bouwwerk weer heropgebouwd wordt. Herita, een vereniging die zich inzet voor de ontwikkeling, het beheer en de ontsluiting van onroerend erfgoed, wil Marc Elsen komen helpen. Ze doen een oproep voor vrijwilligers die op 14,15 en 16 december willen helpen met de heropbouw van de wijnmuur. Je hoeft niet noodzakelijk een kraan te zijn in het stapelen van stenen. Alle hulp is welkom.
Een korte geschiedenis van de wijnmuur
Vanaf 1815 werden op de wijnberg in Wezemaal ongeveer 32 hectare wijngaarden aangelegd. De wijnberg bestaat hoofdzakelijk uit ijzerzandsteen en veel van die stenen kwamen vrij te liggen bij de aanplant van de druivenstokken. Al dat puin moest opgeruimd worden omdat het hinderlijk was voor het onderhoud van de wijngaarden. Allicht is dat de basis geweest voor de bouw van de muur. De stenen en steentjes werden zonder bindmiddel en onbewerkt opeen gestapeld tussen een boszone en de zuidelijke percelen van de wijngaarden. Het is wel opmerkelijk dat dit gebeurde met een grote precisie.
De reden waarom de muur op de meeste plaatsen 1,7 meter hoog is, kan heel eenvoudig te verklaren zijn. Een normaal gebouwd persoon kan zonder hulpmiddelen comfortabel stapelen tot die hoogte. Op plaatsen waar de muur minder hoog is, waren allicht te weinig stenen beschikbaar.
De wijngaarden verdwenen al vrij vlug in de jaren 1850. Dat was meteen ook het begin van de aftakeling van de muur. Ijzerzandsteen is broos en de muur werd daardoor onstabiel. Er werden ook heel wat stenen opgeladen. In 1946 werden 18 perzikterrassen aangelegd op de site. Die aanleg was een katalysator voor de ontmanteling van de muur. Die stond namelijk in de weg om de oogst efficiënt te kunnen doen.
De teloorgang van de muur werd gestopt in 1995. Op dat moment werd de constructie erkend als Vlaams onroerend erfgoed.
