Hola Hageland

De gemeentebesturen van Bekkevoort, Geetbets, Kortenaken en Tielt-Winge gaan een zogenaamde bestuurskrachtanalyse uitvoeren. Ze willen op die manier nagaan wat de sterktes en de zwaktes van iedere gemeente zijn maar ze gaan ook verkennen hoe ze mekaar kunnen versterken. Bij die analyse zijn de colleges van burgemeester en schepenen maar ook de managementteams van de vier gemeenten betrokken. Ze worden begeleid door adviesorganisatie CC Consult. Het eindrapport zal in september van 2022 door CC Consult aan de besturen worden toegelicht.

Vooral voor kleinere gemeentes zoals deze vier wordt het een opgave om in de toekomst zelfstandig te overleven en alle ambtelijke, politieke, operationele en financiële taken op een voldoende professionele manier te blijven organiseren.

De vorige Vlaamse regering startte een dynamiek om gemeenten te stimuleren om fusies aan te gaan. De gemeenten die uiterlijk op 31 december 2017 een gezamenlijk voorstel tot samenvoeging per 1 januari 2019 indienden bij de Vlaamse Regering konden genieten van een overname van hun schulden door de Vlaamse overheid ten belope van maximum 500 euro schuld per inwoner van de samen te voegen gemeenten, met een maximum van 20 miljoen euro per samenvoeging. Dat leverde zeven nieuw samengestelde fusiegemeenten op: Aalter, Deinze, Kruisem, Lievegem, Oudsbergen, Pelt, Puurs-Sint-Amands

De huidige Vlaamse regering nam dat systeem over maar de schuldovername gebeurt nu in een getrapt systeem.

• Tussen 20.000 en 25.000: 200 euro/inwoner
• Tussen 25.000 en 30.000: 300 euro/inwoner
• Tussen 30.000 en 35.000: 400 euro/inwoner
• Boven 35.000: 500 euro/inwoner

De fusiebonus bedraagt maximaal 50 miljoen euro per fusieoperatie.

Ondertussen hebben Bilzen en Hoeselt, Borgloon en Tongeren en Ham en Tessenderlo aangegeven dat ze uiterlijk op 1 januari 2025 fusioneren.

Tweede Valentijnsakkoord

In het Hageland beweegt er voorlopig niet echt veel op dat vlak. Burgemeesters Hans Vandenberg van Bekkevoort en Rudi Beeken van Tielt-Winge gaven eerder wel al expliciet aan dat ze verregaand willen samenwerken maar dat ze momenteel niet kiezen voor een fusie. De twee lokale excellenties tekenden zelfs een charter om de samenwerking te bekrachtigen. Dat gebeurde op een symbolische datum: Valentijn 2020. Twee jaar later, op Valentijn 2022 lijkt de coalitie van samenwerkende gemeenten opnieuw uit te breiden. Kortenaken overwoog eerder al om in te stappen in de samenwerking tussen Bekkevoort en Tielt-Winge. De coalitiepartijen van CD&V, SP.a en N-VA betrokken zelfs oppositiepartij Open VLD bij dat voornemen. Als Kortenaken zou instappen in de samenwerking, kan ook Geetbets het treintje aanhaken. Die gemeente grenst niet aan Bekkevoort of Tielt-Winge en ze zijn dus afhankelijk van de beslissing van Kortenaken.

Door het analysetraject samen te doorlopen, zullen de gemeenten de kans hebben van elkaar te leren, goede praktijken uit te wisselen, en te verkennen hoe ze elkaar kunnen versterken. Op basis daarvan zullen de betrokken besturen beslissen of dat ook effectief tot een samenwerking zal leiden.

Diest en Scherpenheuvel-Zichem geïsoleerd

De cluster met de vier Hagelandse gemeenten opent een interessant scenario. In Diest en Scherpenheuvel-Zichem is de overtuiging om een fusie te overwegen zeer beperkt. Diest heeft echter maar twee opties: zelfstandig verder gaan of een samenwerking of fusie met Scherpenheuvel-Zichem overwegen. Er zijn uiteraard al precedenten, met name de politiezone Demerdal is op die cluster vastgeankerd.
In de basiliekstad heeft het bestuur een extra optie. Ze kunnen daar ook naar Aarschot kijken maar historisch bekeken is die cluster nooit echt intens geweest.

Geen evidente opties voor Glabbeek

Aan de andere kant van Bekkevoort en Tielt-Winge blijft Glabbeek als vijfde gemeente uit de politiezone Hageland alleen achter. Glabbeek is de gemeente in het Hageland met de minste inwoners. Burgemeester Reekmans gaf eerder al aan dat ook hij niet meteen aan een fusie denkt. Als dat toch een optie zou worden heeft hij drie mogelijkheden. Hij kan alsnog aanhaken bij de cluster met de vier gemeenten uit de politiezone, hij kan ook opgaan in de veel grotere entiteit van Tienen of hij kan aan tafel schuiven met burgemeester Theo Francken in Lubbeek. Die laatste optie zou ongetwijfeld boeiende gesprekken kunnen opleveren.