Demermeander heeft positief effect op visbestand – voorbereiding vijf extra meanders bezig
Tussen Diest en Zichem werd vorig jaar een meander van de Demer hersteld. Op die manier krijgt de rivier meer buffercapaciteit maar ook het grondwaterpeil vaart er wel bij. De kwaliteit van het water wordt ook opgehoogd omdat er turbulentie wordt opgewekt door een stenen dam.
Tegelijkertijd werd bij de monding van de Leigracht op de Demer een vispassage aangelegd. Via die constructie kunnen vissen vrij bewegen tussen de beide waterlopen en hebben ze toegang tot de beken in het gebied. Dat grachtenstelsel is een prima plaats voor vissen om naar voedsel te zoeken en zich voort te planten.
Veel jonge vis
De vispassage werd pas eind april aangelegd en het was in de zomer van 2019 ook bijzonder warm en droog maar toch is er al heel veel jonge vis te zien in de vispassage. Een visserijbioloog van Natuur en Bos van de Vlaamse overheid ging ter plaatse en constateerde tientallen exemplaren van maar liefst acht inheemse vissoorten.
Een van de blikvangers was de kopvoorn, een belangrijke soort voor de regio, waarvoor Natuur en Bos een herstelprogramma voert. Ook de bittervoorn, een beschermde soort, blijkt het goed te doen in Vinkenberg. De aanwezigheid van zoveel jonge vissen van verschillende soorten is een goed teken. Het wijst erop dat deze soorten gemakkelijk de oversteek maken naar de kleine beken in het gebied en dat ze daar een geschikte omgeving vinden om zich voort te planten.
Vijf bijkomende meanders
Deze week start de aannemer van De Vlaamse Waterweg nv in Begijnendijk, Aarschot en Rotselaar met voorbereidende werken, om later dit jaar opnieuw vijf meanders aan te sluiten op de Demer. Tegen juni 2020 moeten de werken achter de rug zijn. De bomen en struiken rond de meanders worden weggehaald en de omliggende percelen krijgen een schoonmaakbeurt. Het vrijmaken van het terrein heeft twee doelen: het is nodig om de werfzone te creëren en om het open valleilandschap te helpen herstellen. De bomen die hier verdwijnen, worden elders binnen het Sigmaplan gecompenseerd.
Het Sigmaproject Demervallei sluit tientallen afgesneden bochten van de Demer opnieuw aan op de rivier. Dat heeft een dubbel effect. Enerzijds geven de bochten extra stroomruimte aan de rivier, wat een troef is om hoge waterpeilen op te vangen. Anderzijds hebben de meanders een positief effect op de verdroging in de vallei. Daarmee biedt het Sigmaproject Demervallei – en het Sigmaplan als geheel – een antwoord op de gevolgen van de klimaatverandering.
De vijf meanders waarover het gaat, kunnen met beperkte ingrepen opnieuw aangesloten worden op de Demer. Ze liggen op het grondgebied van Begijnendijk, Aarschot en Rotselaar. De eerste meander die wordt aangesloten is deze in Betekom (Begijnendijk).
Door de oude meanders opnieuw tot op de bedding uit te graven, kunnen de Demer en de meanders via doorsteken of kokers opnieuw met elkaar verbonden worden. Waar de dijk of het Demerpad langs de Demer loopt, zal het pad na de heraansluiting van de meanders verlegd worden en plaatselijk niet meer langs de Demer, maar rond de meanders lopen. Ook zal de Demer in haar huidige loop op bepaalde plaatsen (gedeeltelijk) gedempt worden.
