Hola Hageland

Vorig weekend vond in de citadel van Diest de vierde editie van het re-enactment event Operatie Herbstnebel plaats. Het event werd in een adem genoemd met de viering van de 75ste verjaardag van de bevrijding van de stad. De organisatoren zorgden voor een bijzonder extraatje door drie acteurs van de erg populaire TV-serie Allo Allo uit te nodigen. Die werden ook ontvangen door een afvaardiging van het stadsbestuur.

Van Wapenstilstand naar Allerheiligenweekend

De initiatiefnemer achter het event is Nico Creces, gemeenteraadslid voor Vlaams Belang in Aarschot. Hij organiseerde het event voor de eerste keer in Diest in 2017. Het vond toen plaats in het weekend van 11 november, de dag van de wapenstilstand in de eerste wereldoorlog. Operatie Herbstnebel is weliswaar gelinkt aan de tweede wereldoorlog maar om negatieve commentaar te vermijden, opteerde de organisatie er vanaf 2018 voor, om uit te wijken naar begin november.

De deelnemers aan het event komen vanuit gans West-Europa. Wij spraken onder meer met Britten, een Fransman, drie Italiaanse dames, heel wat Nederlanders en uiteraard veel Belgen. De Italiaanse dames bijvoorbeeld, wonen in Milaan en zij gaan bijna ieder weekend naar een vergelijkbaar evenement, ergens in Europa. De deelnemers zijn bijna allemaal mensen die spulletjes uit de tweede wereldoorlog verzamelen en daar graag in rondlopen. Of iets meer. In Diest werden zowaar een paar zogenaamde battles uitgevochten op het paradeplein. Wie tegen wie vocht en waarom dat gebeurde was niet meteen duidelijk. In het park rond de citadel werden ook een paar tactische gevechten gehouden waar het publiek niet werd voor uitgenodigd.

Duitse aanwezigheid

In principe zijn bij een historisch onderbouwd re-enactment alle relevante partijen betrokken. Dat is in Diest ook effectief zo. Er waren Duitse troepen maar ook de geallieerde legers hadden hun kampementen. Niet dat we het exact geteld hebben maar we krijgen toch ieder jaar de indruk dat de aan nazi-Duitsland gerelateerde symboliek veel nadrukkelijker aanwezig is in Operatie Herbstnebel. Het is uiteraard ook een Duitse operatie en de organisatoren noemen zich niet voor niks Kampfgruppe Böhm.

Historische context ontbreekt

Daarmee is meteen een van de belangrijkste manco’s van het evenement aangegeven. De organisatoren laten al drie jaar lang de kans liggen om de historische context correct te schetsen en dat is gevaarlijk. Het event geeft de toevallige bezoeker een enigszins geromantiseerde indruk van de oorlog. Er worden mooie foto’s gemaakt en die worden met veel duimpjes geliket op de sociale media. Zonder het juiste kader verdoezelen al die opgestreken uniformen, knap gerestaureerde voertuigen en opgeblonken wapens de gruwel die nazi-Duitsland heeft veroorzaakt in zowat gans West-, Midden- en Zuid Europa.

Slag om de Ardennen

Operatie Herbstnebel is beter bekend als de slag om de Ardennen, ook al door de mythische film die daarover gemaakt is. De operatie startte op 16 december 1944. Het was een ultieme poging van Hitler waarmee hij de opmars van de geallieerden wilde omkeren om uiteindelijk de aanval op Antwerpen te kunnen inzetten. Een van de sleuteldivisies in die aanval van de Duitsers was Kampfgruppe Böhm, een pansterdivisie met onder meer 14 Panther G tanks. De naam is een verwijzing naar de bevelhebber van de eenheid, majoor von Böhm. Zij slaagden er aanvankelijk in om door de Amerikaanse linies te breken maar op 24 december 1944 werd de pantserdivisie in de buurt van Dinant gestopt, onder meer omdat ze zonder benzine waren gevallen. Tijdens de twee weken dat de operatie uiteindelijk zou duren, sneuvelden 8607 Amerikanen en raakten er 47.139 gewond. Er waren 21.144 vermisten, de meesten werden krijgsgevangen gemaakt. Bij de Duitsers sneuvelden 16.652 soldaten en raakten er 41.600 gewond. Zij telden 27.582 vermisten. De Amerikanen verloren 733 tanks waarvan er 91 waren buitgemaakt door de Duitsers. Die verloren zelf ongeveer 600 tanks. Na de operatie werd duidelijk dat nazi-Duitsland verslagen was.

Swastika wappert in het stadscentrum

De meeste deelnemers aan het re-enactment event hebben allicht de beste bedoelingen. Zij hebben ongetwijfeld veel geld en tijd geïnvesteerd in hun materiaal en hun kledij en ze bewaren op die manier een stukje van een gruwelijke episode uit de geschiedenis. Door het event in de juiste context te plaatsen kunnen we een herhaling van dergelijke feiten misschien een beetje helpen vermijden. Op die manier krijgt hun investering extra zin.

Over de aanwezigheid van een selectief gedeelte van acteurs uit de populaire TV-serie Allo Allo zijn de meningen verdeeld. Allo Allo is een terecht gesmaakte en ook goedgemaakt reeks waar in feite op hilarische wijze de draak wordt gestoken met nazi-Duitsland. De figuur van René Artois is cruciaal in de serie maar acteur Gorden Kaye, die de rol meesterlijk speelde, is ondertussen overleden. We kregen daardoor enkel de gestapo-officier Herr Flick en zijn enigszins spitante assistente Helga te zien. Die hebben er een lucratief zaakje van gemaakt om overal in Europa op te duiken in hun oorlogsplunje. Tien euro om met de acteurs op de foto te gaan, het schuift lekker binnen. Wie hen associeert met de rol die ze spelen in de serie zal hun aanwezigheid vooral in een humoristische perspectief bekijken. Maar ook hier ontbreekt de nuance en het kader. Zeker als de acteurs in vol ornaat met een auto door de stad gaan rijden met een vrolijk wapperende swastika op de bumper en onder begeleiding van een peloton in nazi-uniformen getooide personages in dito voertuigen.