Burgemeester van Scherpenheuvel-Zichem Manu Claes laat met onmiddellijke ingang de productie van kaarsen in het sociale economiebedrijf De Vlaspit stop zetten. Die beslissing is onderbouwd door een negatief brandpreventieverslag vanwege brandweerzone Vlaams-Brabant Oost. Dat brandpreventieverslag kwam er omdat De Vlaspit een nieuwe omgevingsvergunning moest aanvragen. De vorige vergunning dateert van april 2013 en is vervallen sinds juni 2023.
Het brandpreventieverslag legt een lange reeks van ernstige tekortkomingen op het vlak van veiligheid vast. Op basis daarvan moeten ze bij De Vlaspit niet alleen de productie onmiddellijk stoppen. De bedrijfsleiding moet ook de voorraad vetten, wassen en parafine drastisch afbouw. Het besluit van de burgemeester laat nog maximaal een stockage van 7,5 ton buiten en 2 ton binnen toe. De brandweer moet die buitenopslagplaats ook nog goedkeuren en zij kunnen de maxima eventueel ook nog verlagen. Momenteel ligt er ongeveer 50 ton vetten, wassen en parafine opgeslagen in de productieruimte. De bedrijfsleiding is ondertussen begonnen met de afbouw van die voorraad. Ze hebben maximaal twee weken om die operatie volledig uit te voeren. De producten die worden afgevoerd moeten opgeslagen worden in een ruimte die daarvoor vergund is.
De experten branddeskundigen van de brandweerzone hebben voor hun advies een uitgebreide screening gedaan. Op 1 oktober, 1 december en 11 januari zijn er rondgangen gebeurd, telkens in aanwezigheid van directeur van De Vlaspit Stefan Rutten. Onder meer majoor Dieter Brandts is persoonlijk ter plaatse komen kijken. De brandexperts vragen zich in hun verslag af of een gebouw dat grotendeels dateert van eind van de jaren veertig van de vorige eeuw dat bedoeld is als schouw- en feestzaal wel geschikt is om industriële activiteiten met een aanzienlijke opslag van brandlast in onder te brengen. In 2013 is het bedrijfsgebouw van De Vlaspit sterk uitgebreid. De bedrijfsleiding heeft op dat moment nagelaten om de brandbelasting voor het gebouw te bepalen op basis van het gebruik dat men voor ogen had. Daardoor valt het automatisch onder de strengste regelgeving. Monique De Dobbeleer, schepen in Diest en echtgenote van huidig directeur van De Vlaspit Stefan Rutten, was op dat moment directeur van het bedrijf.
Zonnepanelen op een asbesthoudend dak
Bij de uitbreiding van De Vlaspit in 2013 werden zonnepanelen op het dak gelegd. Die liggen echter niet alleen op het nieuwe gedeelte, ook op het oude dak werden zonnepanelen geïnstalleerd. Dat oude dak bestaat uit asbestleien. De wetgeving verbiedt elke vorm van versnijden of bewerken van materialen met asbestcement. De gevolgen van die installatie kunnen desastreus zijn bij een brand. Het bedrijf ligt naast een kleuterschool en volop in het centrum van de stad. De experts van de brandweer catalogeren dat potentieel risico als een asbestbrand categorie III, dat is de zwaarste categorie.
Smalle Rozenstraat hindert efficiënte ontplooiing brandweer
In het brandpreventieverslag gaat men ook in op de specifieke ligging van het bedrijfsgebouw. Bij een eventuele brand kunnen de voertuigen die bij de interventie worden gebruikt enkel opgesteld worden in de Basilieklaan en de Rozenstraat. Vooral die laatste straat geeft direct toegang tot het bedrijfsgebouw maar het is een zeer smalle straat wat de interventie aanzienlijk zal bemoeilijken. Bovendien is het debiet van de watervoorziening veel te laag voor dit soort van risico’s. Bij een eventuele brand zal er als gevolg daarvan een interventie met meerdere tankwagens vanuit verschillende brandweerposten worden uitgevoerd. Die kunnen echter door de inplanting van het gebouw maar moeilijk efficiënt worden gepositioneerd.
Snoeiharde conclusie
Naast deze structureel bijzonder zware argumenten worden in het brandpreventieverslag nog tal van andere tekortkomingen aangekaart. De conclusie van het verslag is dan ook duidelijk.
Rekening houdend met:
- de aard van de activiteiten
- de hoge brandlasten
- de verouderde constructie van een groot gedeelte van de gebouwen
- de moeilijke bereikbaarheid en beperkte opstellingsmogelijkheden voor de hulpdiensten
- de onvoldoende aanwezigheid van blusmiddelen in dit geval zowel primaire als secundaire en tertiaire water voorzieningen,
- het feit dat de onderneming in het centrum van Scherpenheuvel gelegen is, naast een kleuterschool
- de onvoldoende genomen preventieve maatregelen samen met een te beperkte risicoanalyse
is het adequaat indijken van een beperkt incident onwaarschijnlijk. Bij uitbreiding van het incident kan de situatie snel evalueren tot “onbeheersbaar voor de brandweer”. Dit zal resulteren in een zware brand asbest-type III (in een woon- en schoolgebied) met mogelijke uitbreiding naar aangelegen panden.
Brandweer HVZ Oost Vlaams-Brabant adviseert dat het productieproces, waarbij verse parafine en kaarsresten worden verwerkt tot kaarsen, moet stopgezet worden. In zijn advies spreekt de brandweer zijn grote bezorgdheid uit over een verdere exploitatie van de activiteiten van De Vlaspit in de gebouwen gelegen Basililieklaan 53 en geeft inzake brandveiligheid een ongunstig advies tot uitbating.