In oktober startten de restauratiewerken aan het historische stadhuis van Leuven. Er gebeurde onder meer een archeologisch onderzoek in het Vrijthof, dat is de binnentuin van het gebouw. Daarbij legden de archeologen van Monument Vandekerckhove de indrukwekkende resten bloot van de natuurstenen woning ‘De Steen’. Die woning dateert uit de 12e-13e eeuw. Het gaat om een van de oudst gekende stenen woningen die ooit in Leuven werden teruggevonden.
Woning in ijzerzandsteen
Van het huis zijn delen van muren en een zuil zichtbaar, gebouwd uit grote blokken ijzerzandsteen. Op basis van het bouwmateriaal en scherven van gebruiksaardewerk dateren de onderzoekers het gebouw in de 12e-13e eeuw. Dat maakt de vondst bijzonder, want in die tijd waren de meeste Leuvense huizen nog van hout of vakwerk.
Onder ‘De Steen’ kwamen nog oudere sporen aan het licht: paalkuilen van een houten constructie en een afvalkuil met dierlijke botten en keramiek. Deze vondsten kunnen meer inzicht geven in het dagelijkse leven van de middeleeuwse bewoners van Leuven.
Het stadsbestuur was ervan op de hoogte dat hier opvallende spore zouden gevonden worden. Dat bleek al bij de aanleg van de binnentuin in 1980. De KU Leuven liet toen ook al een kleinschalig archeologisch onderzoek uitvoeren.
Van patriciërswoning tot stadhuis
‘De Steen’ behoorde toe aan invloedrijke families. Het gebouw wordt in 1263 voor het eerst vermeld. De huidige Naamsestraat heette toen nog Proefstraat. De muren van de woning waren meer dan een meter dik. In het begin van de 15e eeuw werd het gebouw gedeeltelijk afgebroken om plaats te maken voor het gotische stadhuis. De nu blootgelegde resten vormen de laatste tastbare getuigen van die overgangsperiode.
Een blik op het verleden
Deze vondsten tonen hoe het centrum van Leuven veranderde rond 1439. Toen werd er in de stad ruimte gecreëerd voor de bouw van het gotische stadhuis. De romaanse Sint-Pieterskerk werd vervangen door de huidige gotische kerk, het kerkhof werd kleiner en stenen patriciërswoningen – waaronder ‘De Steen’ – werden afgebroken. Sommige delen van die woningen zijn nu zichtbaar, andere vormen nog altijd de kelders van het stadhuis.
Wat gebeurt er met de vondsten?
De natuurstenen resten worden zoveel mogelijk bewaard en opnieuw toegedekt. Andere vondsten, zoals munten, keramiek en dierlijke botten worden verder onderzocht. Zo ontstaat stap voor stap een rijker beeld van het leven in Leuven vóór de bouw van het stadhuis. Na het onderzoek worden de vondsten bewaard in het erkende archeologisch depot van de provincie, waar ze beschikbaar blijven voor tentoonstellingen en verder onderzoek.
Vrijthof wordt groene oase
Na de opgravingen in het Vrijthof wordt de plek ingericht als een groene binnentuin. Ondergrondse regenwaterputten zullen regenwater opvangen voor hergebruik en infiltratie. Er komt ook een hellend pad tussen de Naamsestraat en de nieuwe antichambre van het stadhuis.
Bij de verdere restauratie van het stadhuis zullen nog graafwerken gebeuren. Ook daar zal archeologisch onderzoek nodig zijn. De stad hoopt dat ook die sporen goed bewaard zijn, zodat ze het verhaal van het stadhuis verder kunnen aanvullen.
Bedankt voor deze heel interessante reportage!!