Hola Hageland

PERSBERICHT

Stad Diest restaureert in situ vier schilderijen van Theodoor Van Loon

Kunstschilder Theodoor Van Loon (1582-1649) kreeg in het najaar van 2018 een overzichtstentoonstelling in de BOZAR in Brussel. Met deze tentoonstelling herontdekte de kunstwereld een vergeten Vlaamse Meester, een tijdgenoot van Rubens. In de Sint-Catharinakerk in Diest hangen vier werken van Theodoor Van Loon. Die worden momenteel in de kerk zelf gereinigd en deels ook gerestaureerd. Bezoekers kunnen die restauratiewerken ter plaatse bekijken. De expo maakt deel uit van de campagne “Vlaamse Meesters in Situ.” Die moet meer buitenlandse bezoekers naar de kleinere steden lokken.

Tijdgenoot van PP Rubens

Theodoor Van Loon was een tijdgenoot van Rubens en tijdens zijn leven was hij ongeveer even populair. De faam van Theodoor Van Loon brokkelde echter af omdat hij vooral in opdracht van kloosters en kerken werkte en bijna geen werken maakte voor privéverzamelaars. Hij was een zeer vroege volger van Caravaggio en bleef te lang in die specifieke stijl hangen waardoor hij ook in de zeventiende eeuw al enigszins gedemodeerd werd.

Eerste schilderij gerestaureerd

Het eerste schilderij waar de evangelist Mattheüs op staat, is ondertussen al gerestaureerd en hangt terug op zijn oorspronkelijke plaats.  Je kan dit bekijken vanop de jacobladder in de Sint-Catharinakerk. Dat is een soort trap waardoor je op dezelfde hoogte komt te staan als die waarop de schilderijen hangen. De andere drie werken worden in het atelier in situ gerestaureerd.  Je kan de restaurateur ter plekke aan het werk zien. Aan de ene kant staat een schilderij in de toestand waarin het zich bevindt met ernaast een werk dat gerestaureerd wordt.

Restauratie 19de eeuw met verrassende gevolgen

Die restauratie verloopt overigens enigszins anders dan verwacht. “We werken momenteel aan het doek met de evangelist Johannes”, zegt Freya Joukes van restauratie-atelier Altritempi. De vier werken zijn in de 19^de eeuw op een aantal plaatsen overschilderd. Bij Johannes bijvoorbeeld is de mantel volledig veranderd. De adelaar die naast hem zit werd ook groter gemaakt. De craquelure van die nieuwgeverfde stukken is anders.”

Altritempi kiest er voor om de werken grondig  te reinigen en de huidige versie te restaureren. “We weten niet wat de toestand is van het originele werk”, zegt Freya Joukes. “We willen zeker geen risico nemen. De werken vertonen zowel aan de voorzijde als aan de achterzijde een dikke laag vuil en schimmelsporen. Die halen we weg. De vernislaag op de doeken is geoxideerd en daardoor werd ze bruin. Bovendien werd in de 19^de eeuw een dikke olielaag aangebracht die ook geoxideerd is. Dat verwijderen we waardoor de kleuren van de werken veel beter tot hun recht komen.”

Je kan de restauratie in situ bekijken

Een bezoek aan de site is elke dag mogelijk in de namiddag van 13.30 uur tot 17 uur. Enkel op maandag is de kerk gesloten. Toerisme Diest organiseert elke laatste zondag van de maand een themawandeling waarbij de gids vertelt over de nalatenschap van Theodoor Van Loon.  Die wandeling vertrekt om 15 uur aan de begijnhofpoort.Elke 2de zondag van de maand tussen 14 en 16 uur geeft de restaurateur van Altritempi meer duiding over de aanpak.

Eerste stap op weg naar restauratie binnenzijde begijnhofkerk

De restauratie van de kunstwerken is de eerste stap op weg naar de restauratie van de binnenzijde van de Sint-Catharinakerk. Aan de buitenzijde werd de kerk eerder al volledig gerestaureerd. Dat was een stevig karwei want de buitenmuren verzakten iedere jaar een paar millimeter waardoor het schip van het kerkgebouw dreigde in te storten. “De restauratie van de binnenzijde gaat ongeveer 2 miljoen euro kosten”, zegt schepen van Erfgoed Geert Cluckers. “Dat is een zware opgave voor een stad als Diest. We hebben meer dan honderd monumenten op het grondgebied en de Vlaamse overheid vermindert haar tussenkomst voor dergelijke dossiers van 80% naar 60%. Momenteel zijn we ook bezig met de dossiers van het stadhuis (2.000.000 euro)  en Park Cerckel  (1.000.000 euro).  Op termijn is dat moeilijk houdbaar.

Diest bezit nog  twee andere werken van Theodoor Van Loon

Diest bezit nog twee andere werken van Theodoor Van Loon. In het stadsmuseum  De Hofstadt  hangen ook nog “De Opdracht van Christus in de tempel en de profetie van Simeon”  en “De Aanbidding der Wijzen”. Ook deze werken zijn afkomstig uit de Sint-Catharinakerk van het begijnhof. Vooral het eerste werk word door experts beschouwd als een topwerk van Theodoor Van  Loon.

Topstukken van Theodoor Van Loon in Basiliek van Scherpenheuvel  

Ook in de basiliek van Scherpenheuvel werden zeven monumentale schilderijen van barokschilder Theodoor van Loon in ere hersteld. Het gaat over het absolute meesterwerk van de scilder. De cyclus van zeven schilderijen over het leven van Maria werd speciaal voor de basiliek van Scherpenheuvel geschilderd. Het hoogtepunt van die cyclus is het grote altaardoek De Tenhemelopneming van Maria. In de zijkapellen wordt dan telkens een andere fase uit het leven van Maria uitgebeeld.

Het is uniek dat deze collectie nog steeds in zijn oorspronkelijke locatie hangt maar conservator Michaël Hanne ontdekte wel dat de doeken in de kerk verplaatst werden. De werken hingen oorspronkelijk kruiselings tegenover mekaar. Wie het leven van Maria chronologisch wilde volgen, moest de middenbeuk telkens kruisen. In 1938 liet pastoor Palmaerts de werken in volgorde hangen maar dat heeft ook een negatief aspect. De lichtinval op de doeken klopt namelijk niet meer.

Meer informatie:
Geert Cluckers, schepen voor Toerisme, 013/35 32 01 – 0497/ 87 84 72 geert.cluckers@diest.be
Thea Henderix, Toerisme Diest, 013 35 32 71, thea.henderix@diest.be

•