Van bankjes en vandalen en het mariabeeldje aan de eik

Het rutteke noemen de mensen het! De oude spoorweg van Scherpenheuvel naar Zichem is een erg nuttige en ook een erg populaire trage verbinding tussen de twee deelgemeenten die samen de naam van de stad vormen. Een naam die overigens ongemakkelijk lang is en de andere deelgemeenten discrimineert. Maar dat geheel terzijde.
De weg wordt dagelijks door tientallen wandelaars en fietsers gebruikt. Onderweg staan een reeks banken. Vaak standaardmodellen maar er staan ook een paar speciallekes. De picknicktafel in de buurt van de Bredeveldstraat bijvoorbeeld, of de bankjes met het mariabeeld aan de Lobbense Molenweg. Trage toeristen kunnen er even pauzeren, verliefde koppeltjes kunnen er zonder al te veel woorden hun diepste gedachten uitwisselen en af en toe klit er ook wat jeugd samen om een tijdje te chillen.
Laten we daar eens iets creatiefs mee aanvangen, dachten ze bij de dienst Toerisme van Scherpenheuvel-Zichem. Het Hageland bulkt van de boeiende verhalen en in een tijd waarin technologie bepaalt hoe de zaken er uitzien werden er vijftien boeiende tekstjes geselecteerd en vertaald in een QR-code. Een story heet dat tegenwoordig. Verborgen in een zwart vierkantje. Iedereen heeft allicht een QR-code scanner op zijn slimme telefoon.
De vierkantjes werden op plastic borden geprint, samen met wat nuttige randinfo. Even op een houten paal spijkeren en we hebben er een eenvoudige maar toffe toeristische bezigheid bij in het Hageland.
Wij ontdekten dit vorig weekend. Topidee, dachten we. Kleinschalig initiatief dat de mensen zal boeien en toch ook wat meerwaarde geeft aan de regio. Daar maken we graag wat promo voor. Maar toen we maandagochtend een paar foto’s wilden maken waren er drie bordjes verdwenen. Of toch niet. De palen staan er nog maar de plastic bordjes liggen kapot geslagen in de struiken. De wind hoop je dan spontaan. Of een tractor die wat onvoorzichtig passeerde. Maar dan zouden de palen niet gewoon nog staan waar ze stonden.
De drie bordjes kunnen makkelijk vervangen worden. We hopen dat dit ook gebeurt. Als het inderdaad een vandalenstreek was, dan hopen we dat de vlerken die dit uithaalden even terug denken aan de geschiedenis van het mariabeeld van Scherpenheuvel. Niet dat ze stokstijf aan de grond genageld moeten blijven staan uiteraard. Er passeert overigens volk genoeg om ze dan weer snel mobiel te maken. Maar enige bezinning zou wel mogen.
Het verhaal van het miraculeuze beeldje
De Zichemse kapelaan Lodewijk van Velthem schrijft in 1304 in zijn Spieghel Historiael over een wonderbaarlijke, in kruisvorm gegroeide, eik tussen Zichem en Diest. Omwille van de speciale vorm trok die boom nogal wat bedevaarders aan en dat was allicht de reden waarom er een mariabeeld werd opgehangen. Wanneer dat exact gebeurde is niet bekend maar het moet alleszins voor 1514 geweest zijn. In dat jaar wordt de legende met de herder opgetekend. De brave man, die nota bene uit Zichem kwam, wilde het mariabeeld, dat op de grond gevallen was, oprapen en mee naar huis nemen. Hij bleef echter aan de grond genageld staan en kon geen voet meer verzetten. Omdat de herder niet kwam opdagen ging zijn baas hem zoeken. Hij vond de herder met het beeldje in zijn handen en hing het terug in de eik. Meteen kon herder terug bewegen.
Het oorspronkelijke beeldje verdween rond 1580 op een onbekende manier. De bedevaarders bleven echter komen. Daarom hing men in 1587 een nieuw beeldje aan de eik. Dat overigens erg eenvoudige beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel wordt nog steeds in de zogenaamde schatkamer van de basiliek bewaard.

Luisteren naar originele verhalen
De podcast Het Bankje brengt theater – zelfs in coronatijd – tot bij het publiek: je neemt tijdens een wandeling of een fietstocht plaats op een bankje in een van de deelnemende steden en gemeenten en je bent getuige van de meest intieme, bizarre, aangrijpende dialogen die zich (misschien) hebben afgespeeld op de plek waar je zit.
Het Bankje, naar een idee van Wim Chielens, is een initiatief van OPENDOEK in samenwerking met Creatief Schrijven en Kunstwerkt. Het audioproductiehuis Huis van Eustachius brengt alles samen in een wervelende podcast waarbij je helemaal in het verhaal kan kruipen.
Om Het Bankje te realiseren, werken we samen met acteurs, schrijvers en beeldende kunstenaars (M/V/X). Meer dan 80 liefhebbers kregen de kans om mee te werken aan deze podcast met 20 originele dialogen. Die zullen deze zomer van 1 juli tot 30 september 2021 te beluisteren zijn in meer dan 100 steden en gemeenten verspreid over heel Vlaanderen.