Hola Hageland

Journalistiek is niet altijd eenvoudig in tijden van verstrengde privacywetgeving en maatschappelijk gevoelige thema’s zoals covid-19. Dat ondervond de regionale zender ROB-TV.

Op 12 april maakte ROB-TV een reportage over de drukte aan de basiliek van Scherpenheuvel en de niet-naleving van de corona-maatregelen op paasdag. Het is 20 graden en erg zonnig weer. Op dat moment is er nog geen verplichting voor mondneusbescherming voor de basiliek en de nadarafsluiting die de circulatie van mensen moest stroomlijnen was nog niet geplaatst. (die is overigens ondertussen ook opnieuw weg)

De journalist die de opname maakt, constateert dat er veel volk is aan de basiliek van Scherpenheuvel. Hij citeert expliciet dat jong en oud kriskras door elkaar lopen en dat afstand houden moeilijk is. ROB-TV laat een paar mensen aan het woord en burgemeester Manu Claes kondigt aan dat er bijkomende maatregelen zullen komen.

In de reportage komen Jasper, Sander en David Corens twee keer vier seconden in beeld. Twee van hen staan stil, de derde fietst op wandeltempo aan hen voorbij. Niet alleen dat drietal komt in beeld. ROB-TV toont wel meer mensen die op het plein voor de basiliek wandelen of fietsen.

Drietal dient klacht in bij Raad voor journalistiek

Het drietal dient na de uitzending van de reportage een klacht in bij de Raad voor Journalistiek. Ze beweren dat ROB-tv hen onterecht close-up in beeld brengt en hen linkt aan negatieve zaken, meer bepaald de niet-naleving van de coronamaatregelen. Beelden in de publieke ruimte kunnen alleen als personen opgaan in de achtergrond en als het om een menigte gaat. Dat was niet het geval. Ingezoomde beelden kunnen bij zaken van groot maatschappelijk belang, maar in deze reportage biedt de zoom volgens hen geen meerwaarde. De klagers zijn daarom niet gediend met de manier waarop ze gedurende vier seconden close-up in beeld zijn gebracht. Bovendien koppelen de beelden hen aan een negatieve perceptie.

De drie klagers zeggen verder dat ROB-tv geen opnames had van de drukte rond de basiliek om 11.00 uur. Ze hebben daarom beelden gebruikt van 5 uur later, toen er niets aan hand was. Dat argument houdt zeker steek want op het moment dat er gefilmd werd was het niet echt druk in de omgeving. Anderzijds heeft dat feit niks met de grond van de zaak te maken.

Ze benadrukken ook dat een zoom- of telelens geen precieze afstanden weergeeft. Ze beweren dat ze op elk moment anderhalve meter afstand hielden van personen die niet tot hun huiselijke kring behoorden.
Volgens de drie klagers is het niet correct om mensen aan de schandpaal te nagelen om zo de niet-naleving van de coronamaatregelen aan te kaarten. Of zij zich daaraan schuldig maakten, doet volgens hen niet ter zake. Zij vinden dat het zeker niet aan de pers is om daarover te oordelen.

Het verweer van ROB-TV

ROB-tv zegt dat het gaat om algemene overzichtsbeelden waarbij de klagers niet speciaal
geviseerd worden en dat de commentaartekst strookt met de beelden. Het maatschappelijk
belang rechtvaardigt volgens de zender de uitzending van de beelden en uit die beelden blijkt toch ook dat de klagers zich niet hielden aan een aantal coronaregels.

ROB-tv wijst verder ook op de context van paaszondag, met op dat moment in België 3.600 doden door Covid-19, 5.353 mensen in het ziekenhuis, 1.223 op intensieve zorg en ruim 30.000
geregistreerde besmettingen. Overheden en experts hamerden op de noodzaak om de regels te
respecteren en droegen die boodschap uit met de actieve steun van de media.

Alle media wezen op de massale inbreuken op de maatregelen tijdens het zonnige
paasweekend, ondanks de oproep van de overheid om niet naar buiten te gaan. Ze toonden
beelden van openbare plaatsen waar mensen heentrokken en de afstandsregels niet konden
respecteren.

Media moeten de overheid ondersteunen in strijd tegen corona

Experts waren zeer bezorgd. Als de media de overheid niet zouden ondersteunen
in de strijd tegen corona, zouden de gevolgen nog veel ernstiger kunnen zijn. Het is dan ook
niet denkbaar dat aan de media beperkingen zouden worden opgelegd, omdat individuen het niet leuk vinden dat ze in beeld komen als het gaat over de naleving van de door de overheid
gewenste en strafbaar gestelde maatregelen. De beelden moeten het publiek aan het denken
zetten. De stelling dat media bij zulke opnames vooraf aan iedereen toelating zouden moeten
vragen, zou ertoe leiden dat cruciale beelden niet zouden mogen worden gebracht.

Er is volgens de zender dan ook geen enkele reden waarom klagers niet in beeld hadden mogen komen zoals ze in beeld gekomen zijn. ROB-tv besluit dat het onderwerp van de reportage legitiem en van groot maatschappelijk belang is, dat de beelden genomen zijn in een bij uitstek publieke ruimte en dat ze waarheidsgetrouw en niet gemanipuleerd zijn. De wens van klagers om niet geassocieerd te worden met de geschetste problematiek, moet volgens de zender wijken voor het grote belang van dit soort reportages.

Klacht ongegrond verklaard

De Raad voor Journalistiek oordeelt dat het journalistiek verantwoord is om de naleving van de maatregelen op een zonnige paasdag om en rond de basiliek van Scherpenheuvel in beeld te brengen. De betrokkenheid van klagers bij het onderwerp is duidelijk. Ze waren op uitstap met de fiets en zijn direct betrokken bij de inhoud van de reportage. De beelden, de intro en het commentaar zijn algemeen en niet beschuldigend ten aanzien van klagers. Gezien de combinatie van deze elementen is de Raad van mening dat de reportage strookt met de voorwaarden die de richtlijn bij artikel 23 van de Code stelt over beelden op openbare plaatsen. Zij beoordelen de klacht als ongegrond.