Hola Hageland

Het begijnhof van Diest is Unesco werelderfgoed. Er staan een negentigtal panden in deze unieke site en die zijn op één na allemaal eigendom van het  OCMW. Dat lijkt een stevig kapitaal maar er is een keerzijde aan de medaille. Ongeveer 1/3 van de panden is verhuurd aan privé personen. Een aantal van die verhuurde historische huisjes zijn in slechte staat. De kosten voor de renovatie ervan worden geschat op 8,6 miljoen euro of gemiddeld 230.000 euro per woning. Kosten die de eigenaar, de stad dus, moet ophoesten. Bovendien verminderde Vlaanderen de renovatiepremie van 80% naar 40% en die wordt enkel toegekend voor specifieke instandhoudingswerken. Voor een nieuwe keuken bijvoorbeeld, krijg je geen subsidie.

Mix van privé en publieke middelen

Het stadsbestuur heeft zoveel budget niet maar toch wil men de site in zijn oude grandeur herstellen. Meer zelfs. Schepen van Onroerend Erfgoed Bart Stals wil er een unieke woonsite in het stadscentrum van maken. Dat lijkt een contradictio in terminis. Om dat voor mekaar te krijgen wil de schepen de investeringen die het bestuur blijft doen, versterken met inspanningen van privé personen. Dat kunnen financiële middelen zijn maar ook een handige Harrys en Harriettes  die zelf aan de slag gaan, komen in aanmerking. Hij wil tegelijkertijd van de huurcontracten af als die te veel renovatiekapitaal vergen.

Om die mix van privé en publieke middelen mogelijk te maken en tegelijkertijd van de huurcontracten af te geraken wil het stadsbestuur een aantal huisjes onderbrengen in een erfpachtconstructie. Dat heeft belangrijke voordelen voor alle partijen. De stad blijft eigenaar en de erfgoednemer is zeker dat hij of zij 3 x 33 jaar kan blijven wonen. Levenslang dus. De erfgoednemer moet verder ook alle kosten van instandhouding en renovatie op zich nemen. En die werken moeten verplicht worden uitgevoerd. De huisjes van het begijnhof zullen dus op termijn weer piekfijn in orde komen. Monumentenwacht komt elke drie jaar kijken en kan bijkomende opmerkingen maken. Die moeten dan opgelost worden tegen de volgende controle.

De erfgoednemer betaalt in principe een instapvergoeding maar die beslissing heeft het stadsbestuur nog niet genomen. Er is wel een maandelijkse canon en de erfpachtovereenkomst moet betekend worden bij een notaris. Dat kost 2% op het totaal van de vergoedingen die de erfpachter of opstalhouder betaalt aan de eigenaar.

Opzegging huurcontracten vanaf 2021

Die erfgoedconstructie is overigens niks nieuw. In 2016 besliste de Raad voor Maatschappelijk Welzijn in Diest al om huurcontracten die door de huurder werden opgezegd, om te zetten naar een erfpachtconstructie. Dat proces wordt nu versneld. Alle woningen die verhuurd worden aan privé personen, worden geëvalueerd. Als er zware kosten nodig zijn wordt het huurcontract door het stadsbestuur opgezegd. Dat gebeurt pas vanaf 2021 maar de huurders zijn ondertussen wel al persoonlijk geïnformeerd. Op die manier hebben ze meer tijd om uit te kijken naar een andere woning. Indien nodig zal het Woonloket de mensen begeleiden.

De toestand van een aantal woningen is uiteraard bekend. Voor zes woningen is de beslissing om de huur op te zeggen en over te schakelen naar erfpacht, al definitief genomen. Zeven andere woningen worden momenteel nog geëvalueerd. Er zijn ook vijf panden die geclusterd worden. Dat betekent eigenlijk dat men twee maal twee woningen samenvoegt tot een cluster. De derde cluster is het poortgebouw van het begijnhof. Met dat clusteren wil men ook projectontwikkelaars interesseren.

Bestuur investeert in wegen en begijnhofkerk

Als de ingreep van het bestuur slaagt, zal een gedeelte van de woningen in het begijnhof in de loop van de komende jaren een stevige opwaardering krijgen. Het gaat met name over dat gedeelte dat zo’n aanpak het meeste nodig heeft. Maar er is meer nodig om het begijnhof zijn grandeur terug te geven. De wegen liggen er beenbrekend bij en de heraanleg ervan sleept al jarenlang aan. Schepen Bart Stals kondigde echter aan dat het dossier in de laatste fase is en snel kan ingediend worden bij Onroerend Erfgoed. De heraanleg van de wegen kost 2,3 miljoen euro.

De stad blijft ook inzetten op de erg charmante begijnhofkerk. De buitenrestauratie is afgerond en de kerk ziet er weer piekfijn uit. De stabilisatiewerken waren imponerend maar wel broodnodig. De kerk kreeg ook een witte kaleilaag. Dat geeft het monument een verfrissend effect. In de tweede fase wordt de binnenzijde van de kerk aangepakt. Die werd ondertussen herbestemd en is dus niet meer beschikbaar voor erediensten. De renovatie van het interieur zal 2,2 miljoen euro kosten.