Hola Hageland

We willen op Hola Hageland de volgende dagen wat inhoud brengen die ons doet nadenken over de impact van covid-19. Vandaag laten we Geert Janssens aan het woord. Geert is hoofdeconoom bij werkgeversorganisatie Etion en gemeenteraadslid in Scherpenheuvel-Zichem. Hij plaats kanttekeningen bij een wereldwijde quarantaine om een virus uit te roeien en de opportuniteit om ons immuunsysteem te trainen om virussen in de toekomst beter te kunnen opvangen.

---

Reageer onder het artikel als je hierover in discussie wil gaan met Geert Janssens.

---

Kunnen we virussen uitroeien?

Een serieus antwoord op een hypothetische vraag

Als iedereen op aarde een paar weken bij elkaar uit de buurt blijft, is de verkoudheid dan de wereld uit? Deze vraag uit het boek ‘Wat als’ van Randall Munroe (Spectrum, 2014) is plots zeer actueel.  

Verkoudheden en virussen

Net zoals bij corona, is ook een verkoudheid het gevolg van een virale infectie. Bij een verkoudheid is doorgaans het rhinovirus de schuldige. Dit virus neemt de macht in de cellen van de neus en keel over en gebruikt die om zich te vermenigvuldigen. Na een paar dagen heeft je immuunsysteem dit door en start de operatie vernietiging van de indringer. Iemand die de infectie succesvol heeft bestreden, is doorgaans voor jaren immuun tegen (die ene stam van) het rhinovirus. 

Het probleem is echter dat tegen de tijd dat een willekeurig iemand de antivirusoperatie heeft opgestart, gemiddeld reeds een andere persoon werd besmet. Op die manier overleeft het virus permanent.

Wereldwijde quarantaine

De idee achter de vraag in het boek van Munroe is dat de hele wereld een tijdlang in quarantaine blijft. Door iedereen op veilige afstand van elkaar te houden, krijgen de bestaande virussen geen nieuwe gastheren om naartoe te gaan. Na een paar weken zou het rhinovirus volledig zijn uitgeroeid.

Theoretisch is dit perfect mogelijk. Wanneer we de totale landoppervlakte over de gehele aarde gelijk verdelen dan is er voor elke bewoner ongeveer 2 hectare grond. De dichtstbijzijnde persoon staat dan op meer dan 70 meter. Voldoende voor een succesvolle quarantaine.

Er zijn uiteraard een aantal praktische bezwaren. Munroe verwijst ironisch genoeg naar het enorme economische verlies van een paar biljoen dollar waardoor de mondiale economie zou kunnen ineenstorten. Er moeten ook voldoende wereldvoedselreserves zijn opgebouwd om de quarantaineperiode te overbruggen. Het voedsel moet op de juiste plaats geraken en gelijk worden verdeeld, enz.

Wat zegt de viroloog?

Hoe kijken virologen – los van de praktische vragen – naar deze oefening? Als rhinovirussen niet genoeg mensen meer vinden om zich te verplaatsen, sterven ze inderdaad uit. Dit gebeurde reeds bij bevolkingsgroepen die afgezonderd leefden. Wel is er één addertje onder het gras: niet iedereen heeft het geluk om te beschikken over een effectief immuunsysteem. Denken we aan mensen met andere ziektes, mensen die herstellen van een operatie, oudere van dagen, enz. Dat zet het succes van de quarantaine op de helling.

Training

Het boek eindigt deze passage overigens met de bedenking dat virussen ook een positieve zijde hebben. Een verkoudheid is niet leuk maar wie als kind nooit werd blootgesteld aan het rhinovirus, heeft meer kans om als volwassene last te hebben van immuunstoornissen. Alles komt met een prijs. Het is best mogelijk dat we milde infecties nodig hebben om ons immuunsysteem te trainen.

Het is in deze coronatijden een magere troost maar het is best mogelijk dat de ontberingen vandaag ons in de toekomst ook weer sterker zullen maken tegen mogelijke varianten van corona in de toekomst. Uiteraard kijken we uit naar een vaccin maar intussen zal ons eigen immuunsysteem doen wat het al miljoenen jaren doet. Laat dit toch ook een geruststelling zijn.

Referentie

Munroe Randall (2014). Wat als? Serieuze wetenschappelijke antwoorden op absurde hypothetische vragen, Spectrum, Antwerpen.