Miljoenen extra kosten voor monumentensteden door vermindering van subsidies
Het stadscentrum van Diest is een unieke verzameling van monumenten. Dat dreigt de stad op relatief korte termijn een serieuze financiële kater te bezorgen. De beslissing van het Vlaams Gewest om de subsidiëring voor onderhoud en restauratie te verlagen van 80% naar 60% zal de stad met een forse meerkost opzadelen. Het nieuw te vormen bestuur sleept meteen een stevige last met zich mee.
Van 80% naar 60% subsidiëring
De aangekondigde vermindering van de subsidies is nog niet effectief maar de Vlaamse regering heeft ingestemd met een eerste principiële goedkeuring van het wijzigingsbesluit dat die percentages zal reduceren. “Momenteel wordt advies gevraagd aan de Raad van State en de adviesraad Onroerend Erfgoed. We verwachten dat de wijziging in werking treedt vanaf april-mei 2019”, zegt Bart Severi, beleidscoördinator Wonen en Ondernemen in Diest. “Voor goederen die in publieke eigendom zijn en die een publiek karakter hebben zoals het stadhuis, zal het percentage van 80 naar 60% gebracht worden. Voor niet-publieke goederen zal het percentage teruggebracht worden naar 40%.
Navraag bij schepen van Onroerend Erfgoed Geert Cluckers (DDS) leert dat er momenteel een aantal zware restauratiedossiers voor belangrijke monumenten Diest in behandeling zijn. Die zullen allicht tijdens de volgende legislatuur worden uitgevoerd.
Sint-Sulpitiuskerk opgedeeld in fases
De restauratie van de Sint-Sulpitiuskerk zit momenteel in fase 4. Daarin worden de koorgang en het transcept zuid aangepakt. De kost van die werken is geraamd op 902.000 euro. Er volgen nog minstens 2 maar waarschijnlijk 3 bijkomende fases. Onder meer de ramen aan het zuiden en het noorden maar ook het transcept noord is dringend aan restauratie toe. Dat zal respectievelijk 650.000 euro en 350.000 euro gaan kosten. Op termijn is ook onderhoud aan de beiaard nodig.
Je kan verder lezen na de afbeelding
Infirmerie park Cerckel in slechte staat
De infirmerie van park Cerckel staat al jaren op de wachtlijst voor subsidiëring. De technische diensten van de stad hebben het gebouw al extra moeten beschermen tegen de regen maar de toestand van het infirmerie is redelijk kritisch. De raming voor de restauratie bedraagt 906.636,08 euro.
Restauratie binnenzijde van Sint Catharinakerk
De eerste fase van de restauratie van de Sint-Catharinakerk is achter de rug . Het gebouw werd gestabiliseerd en de buitenzijde van de kerk werd volledig hersteld en wit gekaleid. In fase 2 komt de binnenkant aan bod. Het dossier is nog in voorontwerp maar volgens diensthoofd Patrimonium Guido Sannen is 2,5 miljoen euro een realistische schatting voor deze tweede fase.
Nog geen raming voor Allerheiligenkapel
De restauratie van de Allerheiligenkapel komt in het budget van de betrokken kerkfabriek. De herstelling van de muur rond de kerk is ingeschat op 411.000 euro. Voor de kapel zelf is nog geen raming gekend.
Citadel is een bijzonder complex dossier
Het dossier van de citadel is erg complex. Het beheersplan voor die site is nog in opmaak. Guido Sannen verduidelijkt dat de kosten voor herbestemming van het gebouw niet in aanmerking komen voor subsidiëring. Het gaat dan onder meer over de gemechaniseerde toegang, de inrichting van een onthaalpunt, de heraanleg van het toegangsplein, eventueel de realisatie van een ondergrondse parking. “Indien we alleen de historische gebouwen bekijken moeten we toch rekeninghouden met een minimale kost van ongeveer 8 miljoen euro, enkel voor de casco-afwerking”, zegt Guido Sannen. “Ik heb het dan over de blokken 3 en 4 met de tussenbastions en het ZEN-monument. We verwachten dat ongeveer 30% van de werken in aanmerking komt voor subsidiëring. Dat is dus 2,4 miljoen euro. Voor blok 1, 2 en 5 werd dit nog niet berekend. In het masterplan zijn die voorzien voor een ontwikkeling met een privépartner.
Je kan verder lezen na de afbeelding
Verborgen juweeltje
Ook voor de apotheek en de kapel van het Sint-Elisabethgasthuis is een beheersplan in opmaak. Een ruwe raming van de binnenrestauratie zou 450.000 euro kosten. De kapel is een onbekend maar uniek juweeltje. Dat werd een paar maanden geleden duidelijk toen er twee weekends na mekaar een bierevent plaats vond.
Restauratie jeugdherberg niet volledig subsidieerbaar
Guido Sannen begroot de kosten voor de restauratie van de voormalige jeugdherberg in de Sint-Jansstraat op 1.350.000 euro maar dat is een ruwe schatting. Ongeveer 1.000.000 euro komt in aanmerking voor subsidiëring.
Begijnhofwegen in een stroomversnelling
Het dossier van de wegen in het begijnhof heeft jarenlang stil gelegen maar is nu in een stroomversnelling gekomen. In oktober zitten het studiebureau, de nutsmaatschappijen en de stad samen om het ontwerp definitief vast te leggen. De totale kost werd geraamd op 2.250.000 euro maar het dossier wordt momenteel herwerkt omdat Aquafin de riolering anders heeft bekeken. Het aandeel van de werken dat in aanmerking komt voor subsidies door Onroerend Erfgoed bedraagt ongeveer 960.000 euro.
Dringende onderhoudswerken aan stadhuis starten onmiddellijk
De situatie van het stadhuis is pijnlijk acuut. Daarom keurde het bestuur eerder al een reeks dringende onderhoudswerken goed. Vorige maandag werden de gunningsvoorwaarden voor de eigenlijke restauratie dan goedgekeurd. Het studiebureau dat de werken voorbereidt, begroot de kostprijs op 1.800.000 euro.
Monumentensteden in ademnood
Restauratiewerken aan monumenten werden door het Vlaams Gewest tot 80% gesubsidieerd. De afwikkeling van dergelijke dossiers sleept wel vaak jarenlang aan.
Vorig jaar startte minister van Onroerend Erfgoed Geert Bourgeois (N-VA) de procedure om die subsidiereing te verminderen naar 60% voor publieke panden en 40% voor niet-publieke panden. Kabinestchef van Bourgeois, Jeroen Overmeer, gaf ons destijds als verklaring dat er te veel dossiers te lang moeten wachten omdat het budget ieder jaar opnieuw snel is uitgeput. Door de ondersteuning per dossier te verlagen en de beschikbare financiering dus te verdelen, wil het kabinet een snellere afhandeling van het aantal aanvragen mogelijk maken. Dat dreigt steden en gemeenten met veel monumenten of met een zwaar dossier zuur op te breken.
Miljoenen euro’s extra kosten voor steden en gemeenten
In Scherpenheuvel-Zichem moet de kerk van Zichem dringend aangepakt worden. Die kerk heeft het oudste in-situ glasraam van België. De kosten voor de restauratie worden geraamd op minimaal 6 miljoen euro maar ze kunnen oplopen tot 10 miljoen euro. De verlaging van de subsidiëring zal de stad dus minstens 1,2 miljoen extra kosten.
In Diest loopt de rekening nog hoger op. Voor de 8 dossiers die momenteel lopen, moet de stad meer dan 1,8 miljoen euro extra opzij leggen. In die berekening hebben we rekening gehouden met de gelimiteerde subsidieerbaarheid voor de citadel en voor de jeugdherberg.De strategie om de subsidiepot beter te verdelen en een aantal projecten te versnellen kan werken voor gemeentes met een beperkt aantal monumenten. Voor een stad als Diest waar meer dan 100 monumenten staan, of voor dossiers zoals de Sint-Eustachiuskerk, kan die vermindering van de tussenkomst, op termijn leiden naar de teloorgang van een waardevol deel van ons onroerend erfgoed.
| Dossier | kost restauratie | subsidie 80% | verlaagde subsidie |
| Sint-Sulpitius | 902.000 | 721.600 | 541.200 |
| 350.000 | 280.000 | 210.000 | |
| 650.000 | 520.000 | 390.000 | |
| Infirmerie | 906.636 | 725.308 | 543.981 |
| Catharinakerk | 2.500.000 | 200.000 | 150.000 |
| Muur Allerheiligenkapel | 411.000 | 328.800 | 246.600 |
| Allerheiligenkapel | |||
| Citadel * | 8.000.000 | 1.920.000 | 1.440.000 |
| Kapel St Elisabeth | 450.000 | 360.000 | 270.000 |
| Jeugdherberg * | 2.250.000 | 768.000 | 576.000 |
| Stadhuis | 1.800.000 | 1.440.000 | 1.080.000 |
| 7.263.708 | 5.447.781 | ||
| *aangepast bedrag voor subsidiëring | |||